Βαλκάνια: Ο πυρήνας της οπαδικής βίας που έχει εξήγηση.

Τα Βαλκάνια αποτελούν εδώ και χρόνια το κέντρο των πιο ακραίων περιστατικών οπαδικής βίας. Ο Βαγγέλης Τερζής βρίσκει τα κοινά, που έχουν οι χώρες των Βαλκανίων στις κοινωνίες τους και πως αυτά επηρέασαν την κοινωνία και κατ' επέκταση το ποδόσφαιρο. 

Αυτό το κείμενο δεν γράφεται με ελαφρά την καρδία, αφού πριν από λίγες ημέρες (27/12) ακόμη ένας άνθρωπος έφυγε από τη ζωή εξαιτίας του φαινομένου της οπαδικής βίας στη χώρα μας. Τα Βαλκάνια εδώ και δεκαετίες αποτελούν τον πυρήνα της οπαδικής βίας και μέσα σε αυτά έχουν συμβεί τα πιο ακραία επεισόδια μεταξύ οπαδών.

 Δεν είμαστε εδώ όμως για να αναλύσουμε επεισόδια που έχουν συμβεί, αλλά για να βρούμε τους λόγους για τους οποίους οι κοινωνίες κάποιων χωρών έχουν φτάσει σε αυτό το σημείο. Τι πέρασαν οι άνθρωποι σε αυτές τις χώρες και τι αντίκτυπο είχαν όλα όσα έζησαν στην κοινωνία και κατ΄επέκταση στο ποδόσφαιρο. Ας ξεκινήσουμε. 

ΑΛΒΑΝΙΑ 

Ταξιδεύουμε στην Αλβανία και τα Τίρανα. Ο δρόμος προς τη γειτονική χώρα θα μπορούσε να στρωθεί πολύ εύκολα με οικεία πρόσωπα, ιστορίες, ακόμη και στερεότυπα. Πόσα γνωρίζουμε για το αλβανικό ποδόσφαιρο όμως; 

Στη πρωτεύουσα της Αλβανίας το ντέρμπι της πόλης είναι ανάμεσα στην Παρτιζάνι και την ΚΦ Τίρανα, με την κόντρα των οπαδών τους να υπάρχει εδώ και δεκαετίες ολόκληρες. Η Παρτιζάνι είναι γνωστή σε όλους ως "η ομάδα του στρατού", ενώ η ΚΦ Τίρανα "η ομάδα του λαού". 

Σε μια περίοδο που η χώρα βρίσκεται σε ολική ανοικοδόμηση και προσπαθεί να συνέλθει από όλα όσα έχει περάσει στο παρελθόν το ντέρμπι αυτό δεσπόζει. Ανεξάρτητα με τη θέση που βρίσκονται οι δυο ομάδες, τα ματς μεταξύ τους είναι πάντα έντονα εντός και εκτός γηπέδων. 

Η Αλβανία δεν πέρασε εύκολα όσο υπήρχε το καθεστώς του Χότζα. Οι ίδιοι οι πολίτες της χώρας δε θέλουν να μιλάνε για εκείνα τα χρόνια. Ο Χότζα το 1967 καθιέρωσε την Αλβανία ως το πρώτο άθεο κράτος. Με 177.000 καταφύγια τα οποία αποτελούσαν  κέντρα βασανιστηρίων ουσιαστικά, η σπατάλη των πόρων της χώρας εκείνη τη περίοδο ήταν ανυπολόγιστη. Τη χρονιά εκείνη έγινε ίσως η μεγαλύτερη κλοπή στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο. Σε ένα παιχνίδι μεταξύ της Παρτιζάνι και των Τιράνων, τα Τίρανα κέρδισαν με 1-2 εντός του γηπέδου, μια νίκη που τους έδινε το πρωτάθλημα. Την επόμενη μέρα με κυβερνητική απόφαση το παιχνίδι ακυρώθηκε και το πρωτάθλημα δόθηκε στη Ντιναμό Τιράνων, την ομάδα της κυβέρνησης.  

Το καθεστώς που υπήρξε εκείνη την περίοδο στην Αλβανία, προκάλεσε πολλά προβλήματα στη χώρα. Το πιο βασικό από αυτά ήταν η φτώχεια που έφερε ο τρόπος που κυβέρνησε ο Χότζα. Όπως καταλαβαίνετε ένας βασικός τρόπος για να αντιδρά ο κόσμος εκείνη την εποχή σε όλα τα κοινωνικά προβλήματα που είχε φέρει αυτό το καθεστώς, ήταν μέσα από το ποδόσφαιρο και τις κόντρες ανάμεσα στους οπαδούς των ομάδων. Το συγκεκριμένο ντέρμπι ανάμεσα σε Παρτιζάνι και ΚΦ Τίρανα, χαρακτηρίζετε από αρκετούς ως το παιχνίδι που χωρίζει την πρωτεύουσα της Αλβανίας στα δυο. 

Οι οργανωμένοι οπαδοί της Παρτιζάνι έχουν το παρατσούκλι "Κόκκινοι Ταύροι" ενώ της ΚΦ Τίρανα "Οι Κυανόλευκοι". Αρκετά παιχνίδια των δυο ομάδων έχουν γίνει στην έδρα της εθνικής ομάδας της χώρας το Air Albania Stadium, χωρητικότητας 22.500 θεατών. Αποτελεί το μεγαλύτερο γήπεδο της χώρας και ένα από τα πιο σύγχρονα και μεγαλύτερα στα Βαλκάνια. 

Η κόντρα των δυο ομάδων είναι έντονη μέχρι και σήμερα με αρκετούς φίλους των Τιράνων να χαρακτηρίζουν την ομάδα τους ως υποβαθμισμένη σε σχέση με την Παρτιζάνι την οποία θεωρούν ομάδα με προνόμια. 

ΣΕΡΒΙΑ

Επόμενη στάση το Βελιγράδι της Σερβίας. Ίσως το πιο επικίνδυνο μέρος για να βρεθεί κανείς όταν υπάρχει το ντέρμπι ανάμεσα σε Παρτίζαν και Ερυθρό Αστέρα. Η πιο βίαιη συνάντηση οπαδών στα Βαλκάνια και μια από τις πιο βίαιες στον παγκόσμιο αθλητισμό. 

Η Σερβία ως χώρα δεν έχει περάσει και αυτή λίγα. Μέσα σε λίγες δεκαετίες έχει βιώσει πολέμους, διωγμούς μέχρι και βομβαρδισμούς από το ΝΑΤΟ. Όπως μπορείτε να καταλάβετε η φτώχεια και σε αυτή τη χώρα των Βαλκανίων είναι ένα βασικό στοιχείο επηρεασμού της κοινωνίας. 

Η Παρτίζαν αποτελεί την ομάδα του στρατού, ενώ ο Ερυθρός Αστέρας την ομάδα της αστυνομίας. Ο κύριος λόγος αντιπαράθεσης μεταξύ των οπαδών των δυο ομάδων είναι ως προς το ποιοι "έδιωξαν" πρώτοι τον Κομμουνισμό από τη χώρα. Η οπαδική βία στη Σερβία είναι συνεχώς αυξανόμενη, με αρκετές δολοφονίες να συμβαίνουν από ομάδες ατόμων που ανήκουν σε παραστρατιωτικές οργανώσεις. Το εντυπωσιακό της περίπτωσης των δυο αυτών ομάδων είναι πως και οι δυο ιδρύθηκαν από κομμουνιστές. 

Σοκαριστικό παράδειγμα αποτελεί και αυτό που μπορεί να αντικρίσει κάποιος που θα επισκεφτεί το γήπεδο του Ερυθρού Αστέρα. Θα δει ένα τανκ να υπάρχει ακριβώς έξω, με τους φίλους της ομάδας να λένε πως υπάρχει εκεί για να τρομάζει τους αντιπάλους τους. Τα γήπεδα των δυο ομάδων βρίσκονται απίστευτα κοντά, με μόνο ένα πάρκο να τα χωρίζει. Πριν από το ντέρμπι μεταξύ τους οι ομάδες κάνουν προθέρμανση η κάθε μια στο γήπεδο της. 

Το ντέρμπι των Βαλκανίων που χωρίζει το Βελιγράδι στα δυο, από πολλούς χαρακτηρίζεται επίσης ως η "γιορτή του χούλιγκαν" και βρίσκεται στη λίστα αρκετών, ως ένα από τα ντέρμπι που πρέπει να βρεθεί και να ζήσει κάποιος από κοντά. 

Ένα κοινό που έχουν οι δυο ομάδες με τη χώρα μας, μεταξύ άλλων, είναι και η αδελφοποίηση των οργανωμένων οπαδών τους. Η Παρτίζαν είναι αδελφοποιημένη με τον ΠΑΟΚ, ενώ ο Ερυθρός Αστέρας με τον Ολυμπιακό, με αρκετούς οπαδούς των ομάδων να ταξιδεύουν σε Σερβία ή Ελλάδα όποτε υπάρχει παιχνίδι ανάμεσα στις ομάδες τους. 

Οι οπαδοί του Ερυθρού Αστέρα έχουν το παρατσούκλι "Delije" που σημαίνει τίμιοι, ενώ της Παρτίζαν λέγονται "Grobari", το οποίο σημαίνει... "νεκροθάφτες".  

Βέβαια πέρα από τα αιματηρά επεισόδια και όλη την ένταση που υπάρχει ανά δεκαετίες στο ντέρμπι του Βελιγραδίου, είναι αξιοσημείωτο πως τα παιχνίδια ανάμεσα στις δυο ομάδες γίνονται με τη παρουσία οπαδών και των δυο. Φυσικά με αμέτρητες αστυνομικές δυνάμεις και πολλαπλές "νεκρές ζώνες" ανάμεσα τους. Το ντέρμπι ανάμεσα στην Παρτίζαν και τον Ερυθρό Αστέρα αποτελεί ένα υπερθέαμα στις κερκίδες, αλλά έχει βαφτεί πολλαπλές φορές με αίμα. Είναι αδιαμφισβήτητα το πιο επικίνδυνο στα Βαλκάνια. 

ΒΟΣΝΙΑ ΚΑΙ ΕΡΖΕΓΟΒΙΝΗ

Στην περίπτωση της Βοσνίας θα σταθούμε περισσότερο από τις προηγούμενες. Πρόκειται για την περίπτωση που προσωπικά μου κέντρισε το ενδιαφέρον περισσότερο. 

Για τους Βόσνιους η πιο σημαντική ομάδα της χώρας είναι η Εθνική τους, ανεξαρτήτως αθλήματος. Μέσω της εθνικής τους ομάδα βρίσκουν τροπο να έρθουν πιο κοντά, μιας και όσα τους χωρίζουν είναι πολλά. Κάπως έτσι δημιουργήθηκαν πριν από περίπου 25 χρόνια οι "BH FANATICOS", οι Ultras της εθνικής Βοσνίας, οι οποίοι ταξιδεύουν σε όσα μέρη αγωνίζονται οι εθνικές ομάδες της χώρας. Το σλόγκαν τους είναι "Nad nama nebo ima da gori" το οποίο σημαίνει, "Ο ουρανός θα καεί από πάνω μας". 

Αρκετές φορές βέβαια οι οπαδοί της Βοσνίας έχουν έρθει σε σύγκρουση με άλλους οπαδούς χωρών των υπολοίπων Βαλκανίων. Σκεφτείτε για παράδειγμα τα παιχνίδια ενάντια στην εθνική Ελλάδος, που πάντα χαρακτηρίζονταν με ένταση εντός και εκτός αγωνιστικού χώρου. 

Η πρωτεύουσα της χώρας, το Σεράγεβο, έχει αποτελέσει την πόλη με τις περισσότερες μέρες πολιορκίας στην σύγχρονη ιστορία, συγκεκριμένα 1.425 ημέρες (5 Απριλίου 1992- 29 Φεβρουαρίου 1996). Το Σεράγεβο είναι η πρωτεύουσα μιας χώρας που αποτελείται από τρεις εθνικότητες: Σέρβους, Βόσνιους και Κροάτες, αλλά και από τρεις θρησκείες: μουσουλμάνους, καθολικούς και ορθόδοξους. Ο όρος "Βοσνία" προέρχεται από την ινδοευρωπαϊκή λέξη "Bosana" που σημαίνει "νερό". 

Οι πόλεμοι, οι βομβαρδισμοί και τα εσωτερικά προβλήματα του κράτους έκαναν τη Βοσνία μια από τις φτωχότερες χώρες της Ευρώπης και των Βαλκανίων. Μέχρι και σήμερα η χώρα ψάχνει την ταυτότητα της και τα πατήματα της κοινωνικά. 

Η ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΤΗΣ ΣΡΕΜΠΕΝΙΤΣΑ (1995)

Ένα από τα γεγονότα που συγκλόνισαν στη Βοσνία και γενικότερα στα Βαλκάνια είναι η γενοκτονία της Σρεμπένιτσα. Αποτελεί τη μεγαλύτερη σφαγή που γνώρισε η Ευρώπη μετά το Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο και ήταν μια κίνηση εξολόθρευσης της μουσουλμανικής κοινότητας, από Σερβο-Βόσνιους στρατιώτες. Φυσικά όλα αυτά συνέβησαν υπό το διακριτικό βλέμμα του ΟΗΕ. 

Και κάπου εδώ πρέπει να αναφερθούμε και στο τραγικότερο του γεγονότος, το οποίο λίγοι το ξέρουν γιατί έχουμε μάθει να εκθειάζουμε μόνο τα θετικά της χώρας μας. Ανάμειξη στη γενοκτονία της Σρεμπένιτσα είχαν και Έλληνες παραστρατιωτικοί οι οποίοι σήκωσαν και την ελληνική σημαία, τη σημαία του Βυζαντίου. Αρκετά μέλη αυτών στη συνέχεια προσαρτήστηκαν στη Χρυσή Αυγή. 

ΕΛΛΑΔΑ

01/02/2022. Η δολοφονία του Άλκη Καμπανού προκαλεί σοκ και θλίψη στο πανελλήνιο. Εκείνες τις μέρες πήρα και εγώ την απόφαση μέσα μου να ασχοληθώ με τον αθλητισμό, από αυτήν τη σκοπιά και να υπηρετήσω όλα όσα πρεσβεύει. 

Η οπαδική βία στη χώρα μας αυξάνεται σταδιακά, παιχνίδι με το παιχνίδι. Αυτή τη στιγμή τα γήπεδα ποδοσφαίρου στη χώρα μας είναι κλειστά εξαιτίας του φαινομένου. Αυτή τη φορά ένας νεαρός αστυνομικός των ΜΑΤ ήταν το θύμα. Η Ελλάδα όπως και οι υπόλοιπες χώρες στα Βαλκάνια έχει περάσει από πολλά γεγονότα που είχαν άμεση επιρροή στην κοινωνία της. Πόλεμοι, ολιγαρχικά καθεστώτα, οικονομική κρίση είναι κάποια από τα πολλά που βασανίζουν τη χώρα μας εδώ και δεκαετίες και όπως είναι φυσιολογικό και επακόλουθο έχουν αντίκτυπο στην κοινωνία της. 

Εν έτη 2024, πλέον, η ελληνική κοινωνία φαίνεται πιο διχασμένη από ποτέ. Στα ντέρμπι στη χώρα μας οι δυνάμεις των ΜΑΤ είναι υπέρογκες, ο φόβος για τραυματισμό των αθλητών τεράστιος και η κυβέρνηση αντιμετωπίζει την κατάσταση βάζοντας το πρόβλημα κάτω από το χαλάκι. Συνεχώς οι πραγματικοί υπαίτιοι αυτών των γεγονότων δεν τιμωρούνται πραγματικά και το φαινόμενο της οπαδικής βίας αυξάνεται. 

Τα θύματα της οπαδικής βίας στη χώρα μας:

9/9/1983

Ο 18χρονος Αρης Δημητριάδης ξυλοκοπήθηκε από τρία άτομα καθώς επέστρεφε στο σπίτι του. Σύμφωνα με δημοσιεύματα της εποχής, η αφορμή ήταν ότι χαμογέλασε όταν έμαθε ότι ο Αρης είχε ηττηθεί από τον Παναθηναϊκό.

26/10/1986

Πριν από την έναρξη της αναμέτρησης της ΑΕΛ με τον ΠΑΟΚ στο «Αλκαζάρ», μια φωτοβολίδα που εκτοξεύθηκε από τη θύρα των οπαδών του «Δικεφάλου» καρφώθηκε στον λαιμό του 29χρονου Χαράλαμπου Μπλιώνα και του έκοψε την καρωτίδα.

10/4/1991

Οι δύο οπαδοί του ΠΑΟΚ, ο 21χρονος Ευθύμιος Λιάκας και ο 25χρονος Κώστας Ντόλιας, επέστρεφαν στη Θεσσαλονίκη μετά τον τελικό μπάσκετ με τον Πανιώνιο όταν στον κόμβο του Αγίου Στεφάνου κουκουλοφόρος πέταξε στο όχημά τους βόμβα μολότοφ και κάηκαν ζωντανοί.

12/5/1995

Ο 25χρονος Γιώργος Καρνέζης παρακολουθούσε στη Γλυφάδα τον τέταρτο τελικό μπάσκετ μεταξύ Ολυμπιακού και Παναθηναϊκού όταν οπαδοί του Ολυμπιακού του επιτέθηκαν και τον μαχαίρωσαν.

29/3/2007

Ο 22χρονος Μιχάλης Φιλόπουλος μαχαιρώθηκε θανάσιμα σε προκαθορισμένο ραντεβού συμπλοκής οπαδών του Ολυμπιακού και του Παναθηναϊκού στην Παιανία.

5/9/2011

Στο Ηράκλειο Κρήτης ο 21χρονος Γιάννης Ρουσάκης δέχθηκε δύο μαχαιριές σε συμπλοκή που έγινε μεταξύ οπαδών του Παναθηναϊκού και του ΟΦΗ.

14/9/2014

Ο 46χρονος φίλαθλος του Εθνικού Κώστας Κατσούλης δέχθηκε επίθεση τουλάχιστον δέκα οπαδών του Ηροδότου σε αγώνα στη Νέα Αλικαρνασσό Ηρακλείου.

27/4/2017

Προσπαθώντας να ξεφύγει από κουκουλοφόρους που τον κυνηγούσαν, ο 24χρονος Κύπριος φίλαθλος του ΠΑΟΚ Νάσος Κωνσταντίνου τραυματίστηκε από διερχόμενο όχημα στην οδό Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη.

5/1/2020

Ο 28χρονος Τόσκο Μποζατζίσκι παρασύρθηκε από αυτοκίνητο που οδηγούσε 27χρονη, ενώ νωρίτερα είχε δεχθεί επίθεση από οπαδούς του ΠΑΟΚ.

1/2/2022

Ο 19χρονος Αλκης Καμπανός δέχθηκε άγρια, απρόκλητη επίθεση από οργανωμένη ομάδα οπαδών του ΠΑΟΚ. Τον χτύπησαν με μαχαίρι στο πόδι και έχασε τη ζωή του από ακατάσχετη αιμορραγία.

07/08/2023

Ο 29χρονος Μιχάλης Κατσουρής δολοφονείται μετά από επεισόδια που δημιούργησαν οι οπαδοί της Ντιναμό Ζάγκρεμπ, στη Νέα Φιλαδέλφεια. 

27/12/2023

Ο 31χρονος αστυνομικός των ΜΑΤ Γιώργος Λυγγερίδης αφήνει τη τελευταία του πνοή μετά τη θανάσιμη επίθεση που δέχθηκε από ναυτική φωτοβολίδα οπαδού του Ολυμπιακού έξω από το κλειστό "Μελίνα Μερκούρη" για το ντέρμπι των αιωνίων στο βόλεϊ. 

Η οπαδική βία αποτελεί κοινωνικό φαινόμενο και είναι χρέος όλων μας να καταπολεμηθεί και να εξαλειφθεί από τα γήπεδα στη χώρα μας. Να υπάρξει παιδεία σε κάθε τομέα και να μάθουν κυρίως τα μικρά παιδιά όσα πρεσβεύει ο αθλητισμός. Άλλωστε τα παιδιά στη κερκίδα είναι η μόνη μας ελπίδα. 

Για το 2024 εύχομαι υγεία, αγάπη και επιτυχίες σε εσάς και τις οικογένειες σας. Μακριά από τον οπαδισμό. Ο αθλητισμός είναι κομμάτι της ζωής μας και πρέπει μόνο να μας ενώνει. Εύχομαι να μην ζήσουμε ξανά τέτοια περιστατικά. Καλή χρονιά !