Χέλμουτ Κόινιγκ: Ταλαντούχος, νέος, θύμα της απροσεξίας
Το MPS Motorsports φωτίζει ένα πρόσωπο που πολλές φορές είναι ξεχασμένο και «έφυγε» τραγικά σαν σήμερα 50 χρόνια πριν
6/10/1974: Τελευταίος αγώνας της σεζόν του 1974 για την Formula 1. Τοποθεσία το Γουότκινς Γκλέν στις ΗΠΑ. Η αγωνία και η ένταση εμφανής καθώς οι Έμερσον Φιτιπάλντι και Κλέι Ρεγκατσόνι ετοιμάζονται να ξεκινήσουν από την 8η και 9η θέση αντίστοιχα, όντας ισόβαθμοι στους 52 βαθμούς, διατεθιμένοι να τα δώσουν όλα για τον τίτλο. Πιο πίσω ένας νεαρός Αυστριακός βρίσκεται στην 23η θέση του Grid, μπροστά από τον Γκρέιαμ Χιλ. Το όνομά του: Χέλμουτ Κόινιγκ. Μόλις στην 3η του συμμετοχή σε τριήμερο F1. Λίγη ώρα αργότερα θα αποδεικνυόταν το τελευταίο του.
Αυτή είναι η ιστορία του.
Η αρχή και οι πρώτοι αγώνες
Ο Χέλμουτ Κόινιγκ γεννήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 1948 στην Βιέννη της Αυστρίας. Αν και γεννήθηκε στην πρωτεύουσα, από σχετικά ευκατάστατους γονείς, πέρασε μεγάλο μέρος των παιδικών και εφηβικών του χρόνων στα βουνά της Στυρίας, στο Νοτιοανατολικό μέρος της χώρας. Από μικρός φάνηκε ότι έκλινε προς την αδρεναλίνη και τον αθλητισμό αφού ανέπτυξε τεράστιο πάθος για το σκι και μάλιστα ήταν αρκετά καλός, καθώς για ένα διάστημα είχε επιλεγεί για την Β' Εθνική ομάδα νέων του σκι της Αυστρίας.
Αυτή η εμφανής λατρεία της ταχύτητας τον οδήγησε σταδιακά και στους αγώνες αυτοκινήτων. Το 1969 αγόρασε ένα Mini Cooper S από τον Νίκι Λάουντα με το οποίο αγωνίστηκε σε διάφορους τοπικούς αγώνες παρά την αντίδραση των γονιών του, οι οποίοι ήταν φαρμακοποιοί και θεωρούσαν τον μηχανοκίνητο αθλητισμό επικίνδυνο και μη σοβαρό. Όμως ο Χέλμουτ επέμεινε και ήταν αμέσως γρήγορος και επιτυχημένος με το Mini Cooper του, παίρνοντας μάλιστα μέρος και στον αγώνα του Ευρωπαικού πρωταθλήματος αυτοκινήτων τουρισμού (ETCC) στο Άσπερν.
Οι επιδόσεις του κίνησαν το ενδιαφέρον του Δρ. Χέλμουτ Μάρκο, ο οποίος τότε εμπλεκόταν στο αγωνιστικό project της ομάδας McNamara στην κατηγορία της Formula Vee. Ο Μάρκο προσέγγισε τον Κόινιγκ και του πρότεινε να δοκιμάσει το μονοθέσιο της ομάδας. Ο 21χρονος παρόλο που για πρώτη φορά βρισκόταν σε μονοθέσιο, δεν υπολειπόταν τόσο σε ρυθμό του πολύ πιο έμπειρου Μάρκο και έτσι προσκλήθηκε να οδηγήσει για την ομάδα, κάνοντας το ντεμπούτο του στον αγώνα του Νίρμπουργκρινγκ-Σούντσλάιφε ,ο οποίος όμως έληξε νωρίς και άδοξα καθώς εγκατέλειψε αρκετά νωρίς.
Αργότερα μέσα στην χρονιά και στον αγώνα του Ζέλτβεγκ έκανε outqualify τον Μάρκο, δείχνοντας στους υπεύθυνους ότι έκαναν στην σωστή επιλογή, ενώ συνέχισε στην κατηγορία αυτή για δύο ακόμη χρόνια, με την σεζόν του 1971 να την περνάει στην ομάδα του Κέρτ Μπέργκμαν, την Team Kaimann στο Ευρωπαικό πρωτάθλημα Formula Super Vee, διανύοντας μια προβληματική σεζόν καθώς εγκατέλειψε 7 φορές από την πρωτοπορία αγώνων καταφέρνοντας έτσι μόνο δύο νίκες σε όλη την σεζόν.
Νέες ευκαιρίες και εμπειρίες
Όμως οι εμφανίσεις του εντός και εκτός Formula Vee, είχαν στρέψει διάφορα κεφάλια προς το μέρος του. Μάλιστα το 1971 είχε πρόταση από τον Ρόμπιν Χέρντ, τον γνωστό συνιδρυτή της March, ώστε να τρέξει στην Formula 2, όμως ο Χέλμουτ δεν μπόρεσε να μαζέψει τα απαραίτητα λεφτά και έτσι η θέση του πήγε στον Νίκι Λάουντα. Πώς τα φέρνει η ζωή έ;
Στην διάρκεια της σεζόν του '71 όμως ο Αυστριακός συγκέντρωσε αρκετά χρήματα ώστε να αγοράσει μια Lotus 69 σχεδιασμένη για την Formula Ford. Χρησιμοποιώντας την πήρε μέρος σε αγώνες της Βρετανικής Formula Ford.
Το 1972 τον βρήκε να συνεχίζει με την Team Kaimann στην Formula Vee τερματίζοντας 2ος στην κατάταξη στα πρωταθλήματα Gold Cup και Castrol GTX, χάνοντας για λίγους βαθμούς και τους δύο τίτλους από τον Μάνφρεντ Σούρτι. Την ίδια χρονιά έκανε και το ντεμπούτο του στο Παγκόσμιο πρωτάθλημα Sportscar οδηγώντας μια Lola T-290 Ford στα 1000 χλμ του Ζέλτβεγκ. Στο τέλος του 1972 η Ford Κολωνίας τον προσκάλεσε για δοκιμαστικά και τον έθεσε στο δυναμικό της για το 1973.
Η νέα αυτή χρονιά τον βρήκε να αγωνίζεται σε δύο μέτωπα, αυτό της Formula Vee για ακόμη μία χρονιά, στην οποία κατάφερε να κερδίσει το Gold Cup, παίρνοντας παράλληλα και τον τίτλο του «Βασιλιά» της Formula Vee και αυτό της εργοστασιακής ομάδας της Ford στους αγώνες αντοχής του πρωταθλήματος Sportscar, λαμβάνοντας μέρος στις 24 ώρες του Σπά και στις 6 ώρες του Νίρμπουργκρινγκ. Μάλιστα οι επιδόσεις του τράβηξαν την προσοχή της πανίσχυρης τότε Porsche η οποία του έδωσε την ευκαιρία να τρέξει στο προαναφερθέν πρωτάθλημα με μια Martini Porsche Carrera Turbo, μαζί με τον πρώην αντίπαλό του Σούρτι. Τα αποτελέσματα στο τέλος του 1973 έγραφαν μια 7η θέση στα 1000 χλμ. του Νίρμπουργκρινγκ , 9η θέση στα 1000 χλμ. του Ζέλτβεγκ και μια 4η θέση στον ανεπίσημο αγώνα των 4 ωρών του Λε Μάν .
Κοντά στο όνειρο ...
Στόχος του 24χρονου πλέον ήταν να καταφέρει να βρει τρόπο ώστε να αγωνιστεί στην Formula 2, η οποία τότε ήταν πολύ πιο κοντά στα δεδομένα της Formula 1 από ότι σήμερα, με αρκετούς θρύλους εκείνης της εποχής να αγωνίζονται μάλιστα και στις δύο κατηγορίες ταυτόχρονα, με πιο διαβόητη περίπτωση αυτή του Τζίμ Κλάρκ ο οποίος έχασε την ζωή του το 1968 σε αγώνα Formula 2 στο Χοκενχάιμ.
Η ευκαιρία που έψαχνε ο Κόινιγκ ήρθε μέσα από το αφεντικό του, τον Μπέργκμαν, ο οποίος του πρότεινε να τρέξει με ένα πρωτότυπο μονοθέσιο F2, ονόματι Kaimann-1, το οποίο είχε κινητήρα Opel 2 λίτρων και σασί από μια March 712M . Ο Κόινιγκ έτρεξε με την Kaimann-1 σε κάποιους Ευρωπαικούς αγώνες ανάβασης -ταυτόχρονα συμμετέχοντας και στο Αυστριακό πρωτάθλημα το οποίο και κέρδισε- αλλά και στον αγώνα μνήμης για τον Τζίμ Κλάρκ στο Χοκενχάιμ , όπου ο κινητήρας τον πρόδωσε μετά από μόλις λίγους γύρους.
Αυτή η απογοήτευση έκανε τον Χέλμουτ να στραφεί στην αγορά άλλου μονοθεσίου, καταφέρνοντας να κλείσει συμφωνία για μια παρωχημένη Surtees TS10 για το 1974, καταφέρνοντας στον ίδιο αγώνα του Χοκενχάιμ να καταταγεί 11ος στο 2ο heat. Οι χρόνοι του μάλιστα ήταν πολύ κοντινοί με τα καινούργια μονοθέσια της Surtees γεγονός που εντυπωσίασε τον ιδιοκτήτη της ομάδας, τον θρυλικό Τζόν Σέρτις παγκόσμιο πρωταθλητή του 1964 και μοναδικό μέχρι σήμερα οδηγό που έχει κερδίσει τίτλο σε 2 και 4 τροχούς. Ο Βρετανός βρισκόταν στην Γερμανική πίστα για να παρακολουθήσει τους δύο εργοστασιακούς οδηγούς του, Γίοχεν Μάς και Τζόν Γουότσον. Αυτά που είδε όμως από τον νεαρό Αυστριακό του ενήργησαν το ένστικτο και έτσι αποφάσισε να τον έχει στα υπόψιν του ως πιθανό οδηγό για την ομάδα του στην Formula 1.
Ντεμπούτο στην Formula 1
Την ίδια περίοδο ενώθηκε με τα δεσμά του γάμου με μια νεαρή αεροσυνοδό της Austrian Airlines και η ζωή του φαινόταν να πηγαίνει από το καλό στο καλύτερο. Ο Κόινιγκ κατάφερε χάρη στις εμφανίσεις του και τα χρήματα που είχε μαζέψει να αγοράσει μια θέση στο τριήμερο του Αυστριακού Γκραν Πρι του 1974, οδηγώντας μια Brabham BT42 της ομάδας Scuderia Finotto, μην καταφέρνοντας βέβαια να προκριθεί στον αγώνα μένοντας τελευταίος σε grid 31 μονοθεσίων, από τα οποία μόνο τα 26 θα εκκινούσαν τον αγώνα. Όμως οι προσπάθειές του έπεισαν τον Σέρτις να του δώσει μια ευκαιρία.
Η ομάδα του Βρετανού θρύλου περνούσε δύσκολη χρονιά, έχοντας αλλάξει 6 διαφορετικούς οδηγούς μέσα στην χρονιά με τον Κόινιγκ να γίνεται ο 7ος. Οι μόνοι βαθμοί της ομάδας είχαν έρθει στο Γκραν πρι Βραζιλίας χάρη στην 4η θέση του τοπικού ήρωα Κάρλος Πάσε, ο οποίος πλέον βρισκόταν στην εργοστασιακή ομάδα της Brabham. Ανάμεσα στους έξι αυτούς οδηγούς βρισκόταν και οι Ζάν-Πιέρ Ζαμπουί, Ντέρεκ Μπέλ και Γίοχεν Μάς, όλοι οδηγοί που πέτυχαν σε διάφορες κατηγορίες του μηχανοκίνητου αθλητισμού.
Όμως αυτό μάλλον δεν ένοιαζε τον Χέλμουτ ο οποίος είχε πλέον την ευκαιρία που έψαχνε, με ένα αφεντικό που έδειχνε να τον πιστεύει. Η πρώτη του εμφάνιση με την Surtees ήρθε στο Γκραν Πρι Καναδά στο Μόσπορτ Παρκ. Ο νεαρός κατάφερε να «σπάσει το ρόδι» και να προκριθεί ως 22ος στον αγώνα, την ώρα που ο teammate του Μπέλ έμεινε εκτός αγώνα. Στον αγώνα ήταν αρκετά καλός και κατάφερε να τερματίσει στην 10η θέση από τους 16 που τερμάτισαν, μάλιστα μπροστά από ηχηρά ονόματα όπως ο Τζάκι Ίξ και ο Γκρέιαμ Χίλ. Αυτή η εμφάνιση σιγούρεψε το ότι θα βρισκόταν με την Surtees και στο φινάλε της σεζόν στο Γουότκινς Γκλέν. Στο κενό των δύο εβδομάδων μεταξύ Καναδά και ΗΠΑ ακούστηκαν μάλιστα διάφορες φήμες περί συμφωνιών για το 1975 ως ανερχόμενος και ταλαντούχος που φανερά ήταν.
Το τραγικό και άδοξο τέλος
Το φινάλε της σεζόν που παραδοσιακά διεξαγόταν στο Γουότκινς Γκλέν, θεωρούνταν ως μια γιορτή για τους περισσότερους καθώς συνήθως οι τίτλοι είχαν κριθεί και έτσι οδηγοί και ομάδες ήταν πιο χαλαροί. Όμως αυτή τη φορά δεν ήταν έτσι τα πράγματα. Πέρσι στην ίδια πίστα είχε βρει τραγικό θάνατο ο Φρανσουά Σεβέρ, ένας αρκετά ταλαντούχος Γάλλος οδηγός που ήταν μάλιστα έτοιμος να αναλάβει τα ηνία της Tyrrell μετά την απόσυρση του Σερ Τζάκι Στιούαρτ.
Η GPDA (Σύνδεσμος οδηγών αγώνων Γκραν Πρι) είχε προειδοποιήσει τους διοργανωτές για την ελλιπή ασφάλεια και την επικινδυνότητα των Μπαριέρων Armco, οι οποίες στο Γουότκινς Γκλέν ήταν τοποθετημένες χωρίς σωστή ενδυνάμωση. Σε άλλα σημεία πριν από τις μπαριέρες υπήρχαν κιγκλιδώματα προκειμένου στην θεωρία να επιβραδύνονται τα μονοθέσια που βγαίνουν εκτός ελέγχου.
!ΠΡΟΣΟΧΗ! ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΕΙΚΟΝΑ ΑΠΟ ΤΟ ΔΥΣΤΗΧΗΜΑ ΤΟΥ ΦΡΑΝΣΟΥΑ ΣΕΒΕΡ, ΤΟΥ ΚΟΙΝΙΓΚ ΚΑΙ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ!
Φωτογραφία από το δυστύχημα του Φρανσουά Σεβέρ το 1973 στην ίδια πίστα
Όμως οι διοργανωτές σε μια εποχή που η ασφάλεια ήταν ακόμα σε εμβρυακή περίοδο, οι απαιτήσεις της GPDA παρερμηνεύθηκαν.
Έτσι μόλις 10 γύρους μετά την εκκίνηση, το μονοθέσιο του Χέλμουτ Κόινιγκ δεν κατάφερε να στρίψει ποτέ στην 7η στροφή, καθώς χάλασε η ανάρτησή του, φεύγοντας ευθεία και πέφτοντας κατά μέτωπο σε μια μπαριέρα. Παρά την σχετικά χαμηλή ταχύτητα σύγκρουσης που θα έπρεπε να του επιτρέψει να βγεί σώος και αβλαβής, το μονοθέσιο χτύπησε την μπαρίερα με τέτοιο τρόπο ώστε το κάτω «προβληματικό» μέρος της υποχώρησε ενώ το πάνω όχι. Έτσι η BT42 πέρασε από κάτω από την μπαριέρα και ο άμοιρος Κόινιγκ επί της ουσίας αποκεφαλίστηκε. Όπως συνέβαινε εκείνη την εποχή άσπρα σεντόνια τοποθετήθηκαν πάνω από τον νεκρό πλέον Αυστριακό και το μονοθέσιο και ο αγώνας συνεχίστηκε. Βέβαια ως ένδειξη σεβασμού η ομάδα του μόλις πληροφορήθηκε το τι ακριβώς έγινε, αποχώρησε από τον αγώνα. Για την ιστορία και μόνο τον τραγικό αγώνα αυτό κέρδισε ο Κάρλος Ρόιτεμαν, με τον Έμερσον Φιτιπάλντι να κατατάσσεται 4ος παίρνοντας τον τίτλο.
Μια από τις μοναδικές εικόνες που δείχνουν τον τόπο του δυστυχήματος του Κόινιγκ
Επίλογος
Τι θα γινόταν άραγε εάν οι προειδοποιήσεις είχαν εισακουστεί; Εάν δεν παρουσίαζε πρόβλημα η BT42; Έστω εάν το μονοθέσιο χτύπαγε με διαφορετική γωνία και σταμάταγε εκεί . Ο Κόινιγκ σίγουρα δεν θα είχε αφήσει πίσω του μια χήρα. Ίσως έκανε και οικογένεια. Η καριέρα του μπορεί να μην διαφαινόταν ως ενός μελλοντικόυ πρωταθλητή, αλλά έδειξε στον ελάχιστο χρόνο του πηγαίο ταλέντο για να διαπρέψει στην Formula 1. Ίσως να κέρδιζε και κάποιους αγώνες ή έστω μπορεί να στεκόταν στο βάθρο μερικές φορές. Κανείς δεν θα μάθει ποτέ. Στα 25 μόλις χρόνια του, ο Χέλμουτ Κόινιγκ έγινε άλλο ένα θύμα των λεγόμενων «Killer Years» της Formula 1 και του ευρύτερου μηχανοκίνητου αθλητισμού. Και δυστυχώς, παραμένει μια απλή αναφορά στα βιβλία και στις ιστοσελίδες, όταν γίνεται λόγος για θανατηφόρα δυστυχήματα.