Η FIA, οι ποινές, οι οδηγοί και το «μάθημα» του 1982

Ο Μάριος Γαντζούδης σχολιάζει τις νέες ποινές που περιμένουν τους οδηγούς στην F1 (και όχι μόνο) και βλέπει παράλληλες γραμμές με το παρελθόν...

Όπως θα μάθατε η FIA εξέδωσε νέες ποινές για τις παραβιάσεις των οδηγών ενόψει της νέας αγωνιστικής χρονιάς. Σύμφωνα με τον Διεθνή Αθλητικό Κώδικα της FIA για το 2025 όποιος παραδείγματος χάριν προκαλέσει «ηθική βλάβη ή ζημιά στην FIA» θα τιμωρείται αρχικά με χρηματικό πρόστιμο, όμως στην 2η παραβίαση το (υψηλότερο) χρηματικό πρόστιμο θα συνοδεύεται από 1 μήνα τιμωρίας υπό αναστολή, ενώ στην τρίτη ανεβαίνουμε περισσότερο στο χρηματικό πρόστιμο συν την τιμωρία συν αφαίρεση βαθμών από το πρωτάθλημα! Το ίδιο ισχύει και σε περίπτωση που κάποιος παραβεί την ουδετερότητα που προτάσσει η FIA, κοινώς κανένας δεν θα μπορεί να λάβει μια θέση πχ υπέρ της ειρήνης. 

Είναι σαφές εδώ και καιρό αλλά πλέον αδιαμφησβήτητο πως ο πρόεδρος της FIA, Μοχάμεντ Μπεν Σουλαγιέμ, θέλει ένα αυταρχικό καθεστώς, όπου κανένας, παντού και ποτέ δεν θα μπορεί να αμφισβητήσει την οποιαδήποτε κίνησή του. Αυτό άλλωστε έδειξαν και οι αλλεπάλληλες απολύσεις αγωνοδικών στο τέλος της περασμένης χρονιάς, ο «πόλεμος» εναντίον των υβριστικών λέξεων και η άρνηση της πλήρους διαύγειας σε σχέση με το που πηγαίνουν τα λεφτά των προστίμων (παρόλο που ο «δικός μας» Νικόλας Τομπάζης είπε κάποια πράγματα προσφάτως για το τελευταίο). 

Οι οδηγοί έχουν εκφράσει αρκετές φορές την αντιδραστική τους στάση σε αυτά, όπως πχ με την ανακοίνωση της GPDA πριν λίγους μήνες και με διάφορες ξεχωριστές μεμονωμένες δηλώσεις, όμως ο νέος αθλητικός κώδικας έχει ξεκάθαρο στόχο την πλήρη σιωπή και υπακοή στην «εξουσία». Σύμφωνα μάλιστα με τον Άντριου Μπένσον του BBC, η απόφαση προωθήθηκε με μια «πρόχειρη ηλεκτρονική ψηφοφορία και χωρίς καμία διαβούλευση με άλλους ενδιαφερόμενους φορείς ή την GPDA ή την επιτροπή οδηγών της FIA». Επίσης σύμφωνα με τον Ολλανδό δημοσιογράφο Έρικ Φαν Χάρεν, οι οδηγοί είναι έξαλλοι με τον νέο Αθλητικό Κώδικα. Όμως καλή η αντίδραση στα social media ή σε post και μεμονωμένες δηλώσεις. Τι μέλλει γενέσθαι; 

Το «μάθημα» του 1982

Για να καταλάβουμε σε τι σταυροδρόμι είμαστε εν έτει 2025, ας ταξιδέψουμε πίσω στο -μακρινό πλέον- 1982. Τότε ενόψει της νέας σεζόν και με τον «πόλεμο» FISA-FOCA να είναι ακόμα σε εξέλιξη (ιστορία για άλλη μέρα για να μην αδικήσουμε το θέμα), ο Νίκι Λάουντα, που μόλις είχε επιστρέψει στην ενεργό δράση με την Mclaren, πρόσεξε μια αλλαγή στο έντυπο αίτησης για τη Superlicense που θα έπρεπε να υπογράψει. Αυτή ήταν η εξής: «Δεσμεύομαι έναντι της ανωτέρω ομάδας να οδηγώ αποκλειστικά για λογαριασμό της στο/στα Παγκόσμιο/α Πρωτάθλημα/α της FIA Formula 1 μέχρι την [ημερομηνία]» και ότι “δεν θα κάνω τίποτα που θα μπορούσε να βλάψει τα ηθικά ή υλικά συμφέροντα ή την εικόνα του Διεθνούς Μηχανοκίνητου Αθλητισμού ή του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος της FIA Formula 1”.» Σας φαίνεται γνώριμο; ναι τα ίδια συμφέροντα που «θίγονται» και σήμερα. 

Το κερασάκι όμως στην τούρτα ήταν ότι ένας οδηγός δεν θα είχε καμία ελευθερία να αποφασίσει για το μέλλον του, όσο είχε συμβόλαιο. Κοινώς εάν πχ η Ferrari πλησίαζε την Mclaren για τον Νίκι Λάουντα και οι δύο ομάδες τα έβρισκαν μεταξύ τους για μεταγραφή, ο Αυστριακός δεν θα είχε κανένα δικαίωμα να εναντιωθεί. Αλλιώς ο οδηγός βρισκόταν υπό τον έλεγχο της ομάδας με την οποία είχε υπογράψει συμβόλαιο. Αυτό έκανε τον 33χρονο τότε Λάουντα έξω φρενών. Έτσι έφερε το θέμα στην προσοχή του προέδρου της GPDA, Ντιντιέ Πιρόνι. Αφού ανακάλυψαν ότι οι εχθροί συνήθως Μπέρνι Έκλεστοουν (τότε πρόεδρος της FOCA) και Ζαν Μαρί Μπαλέστρ (πρόεδρος της FISA) ήταν ενωμένοι στο ζήτημα αυτό και απαιτόυσαν από τους οδηγούς επι της ουσίας να «σκάσουν, να υπογράψουν και να μπουν στα μονοθέσια» αποφάσισαν να πάρουν την μοίρα τους στα χέρια τους!

Η απεργία των οδηγών

Με τον πρώτο αγώνα στο Kyalami της Νοτίου Αφρικής να είναι προγραμματισμένος για το Σάββατο 23 Ιανουαρίου, οι Πιρόνι και Λάουντα έκαναν την κίνησή τους την Πέμπτη το πρωί. Ο μεν Πιρόνι θα ήταν ο διαπραγματευτής εκ μέρους των οδηγών, ενώ ο Λάουντα οργάνωσε όλους τους οδηγούς σε ένα λεωφορείο ώστε να απεργήσουν. Όλοι τους πήγαν στο ξενοδοχείο Sunnyside Park στο Γιοχάνεσμπουργκ και «κλειδώθηκαν» σε ένα δωμάτιο, προκειμένου να μην διασπαστεί το πνεύμα ενότητας και αλληλεγγύης. Παρά τις απειλές που έφτασαν από το δίδυμο Μπαλέστρ - Έκλεστοουν αλλά και τους ιδιοκτήτες των ομάδων περί ισόβιου αποκλεισμού, οι οποίες θορύβησαν τους νεαρότερους οδηγούς, οι πιο έμπειροι τους διαβεβαίωσαν ότι όλα θα πήγαιναν καλά. 

Μάλιστα για να περάσει καλά η ώρα για τους 29 (!!!) οδηγούς, οι Έλιο Ντε Άντζελις και Ζιλ Βιλνέβ έπαιζαν στο πιάνο που είχε η μικρή σουίτα και διασκέδαζαν τους υπόλοιπους. Μάλιστα όταν ένα αφεντικό ομάδας επιχείρησε να μπει μέσα για να πάρει τον οδηγό του, το πιάνο χρησίμεψε και σαν οδόφραγμα. Επίσης ο Λάουντα είχε φροντίσει για μερικά στρώματα ώστε να μπορέσουν να κοιμηθούν οι οδηγοί, με τον Πάτρικ Ταμπέ να κάνει έναν αστεϊσμό λέγοντας ότι αν από αυτή την νύχτα προκύψει παιδί και γίνει οδηγός αγώνων, πρέπει όλοι να τα παρατήσουν! 

Μοναδικό πρόβλημα ήταν η έλλειψη εσωτερικής τουαλέτας, οπότε και ο καθένας έπρεπε να φεύγει και να ξαναέρχεται πίσω κλειδώνοντας κάθε φορά την πόρτα. Ο μόνος που δεν άντεξε σε όλα αυτά ήταν ο Τέο Φάμπι που πήγε «τρέχοντας» στους Μπαλέστρ και Έκλεστοουν. Ο Κέκε Ρόσμπεργκ -μελλοντικός πρωταθλητής του 1982- είπε για τον συνάδελφό του: «Ο Τέο Φάμπι έτρεξε σαν κότα. Βγήκε έξω, δεν επέστρεψε και έχασε για πάντα τον σεβασμό μας. Όχι επειδή αποφάσισε να φύγει, όχι, αλλά επειδή μας πρόδωσε όλους. Πήγε κατευθείαν στον Μπαλέστρ και τον Έκλεστοουν και τους είπε όλα όσα είχαμε συζητήσει». Όμως το όλο εγχείρημα είχε αποτέλεσμα. 

Το επόμενο πρωί ο Πιρόνι έφερε τα θετικά νέα και ενημέρωσε τους οδηγούς ότι είχαν κερδίσει και οι διοργανωτές και τα αφεντικά θα απέσυραν τις ρήτρες που είχαν προσβάλει τόσο πολύ τον Λάουντα. Βέβαια εκδόθηκαν ποινές αποκλεισμού στους οδηγούς, αλλά γρήγορα ξεχάστηκαν και ανατράπηκαν, και ακόμη και σήμερα, στις Superlicenses που εκδίδονται, δεν υπάρχει τέτοια ρήτρα με την οποία πρέπει να συμφωνήσουν οι οδηγοί. 

Τι μπορεί να μάθουν οι του σήμερα από το χθές ;

Προφανώς όλα αυτά ανήκουν πλέον στο παρελθόν, υλικό για ιστορίες «τζακιού» και ντοκιμαντές. Όμως ο κίνδυνος επανάληψης είναι ορατός. Η FIA του Σουλαγιέμ θέλει να γίνει «μοναρχία» και ο μόνος τρόπος να μην γίνει, είναι η αντίδραση όλων των οδηγών που καλύπτει ο νέος κώδικας και προτίστως των 20 οδηγών της Formula 1. Υπάρχουν όμως σήμερα αντίστοιχοι Λάουντα και Πιρόνι που θα συσπειρώσουν τους πάντες; Για εμένα η προφανής απάντηση είναι μια. Είτε ο Μαξ Φερστάπεν που είναι και ο πιο αντιδραστικός και ομιλητικός σε ότι έχει να κάνει με την FIA, είτε ο Τζόρτζ Ράσελ που είναι διευθυντής της GPDA και έχει και αυτός στο παρελθόν εκφράσει αμφιβολίες για τις πρακτικές. Θα χρειαστεί πάλι να κλειστούν όλοι σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου σαν αντάρτες; Προφανώς και όχι. Όμως αν δεν πράξουν έγκαιρα, τότε μετά τα πρόστιμα και τις αφαιρέσεις βαθμών... ίσως έρθουν και άλλα δεινά...