Ο Μάριος Γαντζούδης φωτίζει ένα πρόσωπο της Formula 1 που πολλές φορές είναι ξεχασμένο και «έφυγε» τραγικά σαν σήμερα το 1974…
6/10/1974: Τελευταίος αγώνας της σεζόν του 1974 για την Formula 1. Τοποθεσία το
Watkins Glen στις ΗΠΑ. Η αγωνία και η ένταση εμφανής καθώς οι Emerson Fittipaldi
και Clay Regazzoni ετοιμάζονται να εκκινήσουν από την 8η και 9η θέση αντίστοιχα,
όντας ισόβαθμοι στους 52 βαθμούς, διατεθειμένοι να τα δώσουν όλα για τον τίτλο. Πιο
πίσω ένας νεαρός Αυστριακός βρίσκεται στην 23η θέση του Grid, μία θέση μπροστά από τον
θρύλο Graham Hill. Το όνομά του: Helmuth Koinigg. Βρίσκεται μόλις στην 3η του συμμετοχή σε αγωνιστικό τριήμερο Formula 1. Λίγη ώρα αργότερα θα αποδεικνυόταν και η τελευταία του.
Αυτή είναι η ιστορία του.
Ο Helmuth Koinigg γεννήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 1948 στην Βιέννη της Αυστρίας. Αν και
γεννήθηκε στην πρωτεύουσα, από σχετικά ευκατάστατους γονείς, πέρασε μεγάλο μέρος των
παιδικών και εφηβικών του χρόνων στα βουνά της Στυρίας, στο Νοτιοανατολικό μέρος της
χώρας. Από μικρός φάνηκε ότι έκλινε προς την αδρεναλίνη και τον αθλητισμό αφού ανέπτυξε τεράστιο πάθος για το σκι και μάλιστα ήταν αρκετά καλός, καθώς για ένα διάστημα είχε επιλεγεί για την Β’ Εθνική ομάδα νέων του σκι της Αυστρίας.
Αυτή η εμφανής λατρεία της ταχύτητας τον οδήγησε σταδιακά και στους αγώνες αυτοκινήτων. Το 1969 αγόρασε ένα Mini Cooper S από τον Niki Lauda με το οποίο αγωνίστηκε σε διάφορους τοπικούς αγώνες παρά την αντίδραση των γονιών του, οι οποίοι ήταν φαρμακοποιοί και θεωρούσαν τον μηχανοκίνητο αθλητισμό επικίνδυνο και μη σοβαρό. Όμως ο Helmuth επέμεινε και ήταν αμέσως γρήγορος και επιτυχημένος με το Mini Cooper του, παίρνοντας μάλιστα μέρος και στον αγώνα του Ευρωπαικού πρωταθλήματος αυτοκινήτων τουρισμού (ETCC) στο Άσπερν.
Οι επιδόσεις του κίνησαν το ενδιαφέρον του Dr.Helmut Marko, ο οποίος τότε εμπλεκόταν
στο αγωνιστικό project της ομάδας McNamara στην κατηγορία της Formula Vee. Ο Marko
προσέγγισε τον Koinigg και του πρότεινε να δοκιμάσει το μονοθέσιο της ομάδας. Ο 21χρονος
παρόλο που για πρώτη φορά βρισκόταν σε μονοθέσιο, δεν υπολειπόταν τόσο σε ρυθμό του
πολύ πιο έμπειρου Marko και έτσι προσκλήθηκε να οδηγήσει για την ομάδα, κάνοντας το
ντεμπούτο του στον αγώνα του Nürburging-Südschleife ,ο οποίος όμως αν και έληξε νωρίς
και άδοξα καθώς εγκατέλειψε αρκετά νωρίς, έπεισε την McNamara να τον κρατήσει.
Αργότερα μέσα στην χρονιά και στον αγώνα του Zeltweg έκανε outqualify τον Μάρκο,
δείχνοντας στους υπεύθυνους ότι έκαναν στην σωστή επιλογή, ενώ συνέχισε στην κατηγορία
αυτή για δύο ακόμη χρόνια, με την σεζόν του 1971 να την περνάει στην ομάδα του Kurt Bergmann, την Team Kaimann στο Ευρωπαικό πρωτάθλημα Formula Super Vee,
διανύοντας μια προβληματική σεζόν καθώς εγκατέλειψε 7 φορές από την πρωτοπορία αγώνων καταφέρνοντας έτσι μόνο δύο νίκες σε όλη την σεζόν, δείχνοντας όμως το προφανές πηγαίο ταλέντο του.
Νέες ευκαιρίες και εμπειρίες
Όμως οι εμφανίσεις του εντός και εκτός Formula Vee, είχαν στρέψει διάφορα κεφάλια προς το μέρος του. Μάλιστα το 1971 είχε πρόταση από τον Robin Herd, τον γνωστό συνιδρυτή της March, ώστε να τρέξει στην Formula 2, όμως ο Helmuth δεν μπόρεσε να μαζέψει τα απαραίτητα χρήματα και έτσι η θέση του πήγε στον Niki Lauda. Πώς τα φέρνει η ζωή έ;
Στην διάρκεια της σεζόν του ’71 όμως ο Αυστριακός συγκέντρωσε αρκετά χρήματα ώστε να
αγοράσει μια Lotus 69 σχεδιασμένη για την Formula Ford. Χρησιμοποιώντας την πήρε μέρος σε αγώνες της Βρετανικής Formula Ford, όπου σε έξι αγώνες πήρε μία νίκη στο Victory meeting του περίφημου Race of Champions στο Brands Hatch.
Το 1972 τον βρήκε να συνεχίζει με την Team Kaimann στην Formula Vee τερματίζοντας 2ος
στην κατάταξη στα πρωταθλήματα Gold Cup και Castrol GTX, χάνοντας για λίγους βαθμούς και τους δύο τίτλους από τον Manfred Schurti. Την ίδια χρονιά έκανε και το ντεμπούτο του στο Παγκόσμιο πρωτάθλημα Sportscar οδηγώντας μια Lola T-290 Ford στα 1000 χλμ του
Zeltweg. Στο τέλος του 1972 η Ford Κολωνίας τον προσκάλεσε για δοκιμαστικά και τον έθεσε
στο δυναμικό της για το 1973.
Η νέα αυτή χρονιά τον βρήκε να αγωνίζεται σε δύο μέτωπα, αυτό της Formula Vee για ακόμη μία χρονιά, στην οποία κατάφερε να κερδίσει το Gold Cup, παίρνοντας παράλληλα και τον τίτλο του «Βασιλιά» της Formula Vee και αυτό της εργοστασιακής ομάδας της Ford στους αγώνες αντοχής του πρωταθλήματος Sportscar, λαμβάνοντας μέρος στις 24 ώρες του Spa – Francorchamps και στις 6 ώρες του Nurburgring. Μάλιστα οι επιδόσεις του τράβηξαν την προσοχή της πανίσχυρης τότε Porsche η οποία του έδωσε την ευκαιρία να τρέξει στο προαναφερθέν πρωτάθλημα με μια Martini Porsche Carrera Turbo, μαζί με τον πρώην αντίπαλό του Schurti. Τα αποτελέσματα στο τέλος του 1973 έγραφαν μια 7η θέση στα 1000 χλμ. του Nurburgring, 9η θέση στα 1000 χλμ. του Zeltweg και μια 4η θέση στον ανεπίσημο αγώνα των 4 ωρών του Le Mans .
Κοντά στο όνειρο …
Στόχος του 24χρονου όμως ήταν να καταφέρει να βρει τρόπο ώστε να αγωνιστεί στην Formula 2, η οποία τότε ήταν πολύ πιο κοντά στα δεδομένα της Formula 1 από ότι σήμερα, με αρκετούς θρύλους εκείνης της εποχής να αγωνίζονται μάλιστα και στις δύο κατηγορίες ταυτόχρονα, με πιο διαβόητη περίπτωση αυτή του Jim Clark ο οποίος έχασε την ζωή του το 1968 σε αγώνα Formula 2 στο Hockenheim.
Η ευκαιρία που έψαχνε ο Koinigg ήρθε μέσα από το αφεντικό του, τον Bergmann, ο οποίος του πρότεινε να τρέξει με ένα πρωτότυπο μονοθέσιο F2, ονόματι Kaimann-1, το οποίο είχε
κινητήρα Opel 2 λίτρων και σασί από μια March 712M . Ο Κόινιγκ έτρεξε με την Kaimann-1 σε
κάποιους Ευρωπαικούς αγώνες ανάβασης -ταυτόχρονα συμμετέχοντας και στο Αυστριακό
πρωτάθλημα το οποίο και κέρδισε- αλλά και στον αγώνα μνήμης για τον Jim Clark στο
Hockenheim, όπου ο κινητήρας τον πρόδωσε μετά από μόλις λίγους γύρους.
Αυτή η απογοήτευση έκανε τον Helmuth να στραφεί στην αγορά άλλου μονοθεσίου, καταφέρνοντας να κλείσει συμφωνία για μια παρωχημένη Surtees TS10 για το 1974, καταφέρνοντας στον ίδιο αγώνα του Hockenheim να καταταγεί 11ος στο 2ο heat. Οι χρόνοι του μάλιστα ήταν πολύ κοντινοί σε σχέση με τα καινούργια μονοθέσια της Surtees γεγονός που εντυπωσίασε τον ιδιοκτήτη της ομάδας, τον θρυλικό John Surtees, παγκόσμιο πρωταθλητή του 1964 και μοναδικό μέχρι σήμερα οδηγό που έχει κερδίσει τίτλο σε 2 και 4 τροχούς. Ο Βρετανός βρισκόταν στην Γερμανική πίστα για να παρακολουθήσει τους δύο εργοστασιακούς οδηγούς του, Jochen Mass και John Watson. Αυτά που είδε όμως από τον νεαρό Αυστριακό του ενήργησαν το ένστικτο και έτσι αποφάσισε να τον έχει στα υπόψιν του ως πιθανό οδηγό για την ομάδα του στην Formula 1.
Ντεμπούτο στην Formula 1
Την ίδια περίοδο ενώθηκε με τα δεσμά του γάμου με μια νεαρή αεροσυνοδό της Austrian Airlines και η ζωή του φαινόταν να πηγαίνει από το καλό στο καλύτερο. Ο Koinigg κατάφερε χάρη στις εμφανίσεις του και τα χρήματα που είχε μαζέψει να αγοράσει μια θέση στο τριήμερο του Αυστριακού Γκραν Πρι του 1974, οδηγώντας μια Brabham BT42 της ομάδας Scuderia Finotto, μην καταφέρνοντας βέβαια να προκριθεί στον αγώνα μένοντας τελευταίος σε grid 31 μονοθεσίων, από τα οποία μόνο τα 26 θα εκκινούσαν τον αγώνα. Όμως οι προσπάθειές του έπεισαν τον Surtees να του δώσει μια ευκαιρία.
Η ομάδα του Βρετανού θρύλου περνούσε δύσκολη χρονιά, έχοντας αλλάξει 6 διαφορετικούς οδηγούς μέσα στην χρονιά με τον Helmuth να γίνεται ο 7ος. Οι μόνοι βαθμοί της ομάδας είχαν έρθει στο Γκραν Πρι Βραζιλίας χάρη στην 4η θέση του τοπικού ήρωα Carlos Pace, ο οποίος πλέον βρισκόταν στην εργοστασιακή ομάδα της Brabham. Ανάμεσα στους έξι αυτούς οδηγούς βρισκόταν και οι Jean-Pierre Jabouille, Derek Bell και Jochen Mass, όλοι οδηγοί που πέτυχαν ή σε άλλες ομάδες της Formula 1 ή σε διάφορες κατηγορίες του μηχανοκίνητου αθλητισμού.
Ενδιαφέρον όμως (συνεχίζοντας τα παιχνίδια της ζωής) έχει ο λόγος που πήρε την θέση ο Koinigg στην Surtees. Στον ίδιο αγώνα που έκανε το ντεμπούτο του με την Scuderia Finotto, για την ομάδα του Surtees, οδηγούσε ένας συμπατριώτης του, ο Dieter Quester, ο οποίος μάλιστα εντυπωσίασε, τερματίζοντας 9ος, την ώρα που οι Jabouille και Bell δεν είχαν προκριθεί καν για τον αγώνα. Υπήρχε η πεποίθηση πως θα επέστρεφε στο τιμόνι μιας TS46 για τους υπόλοιπους τρείς αγώνες. Όμως ο Quester υπέπεσε σε ένα σφάλμα καθώς στην προσπάθειά του να «παινέψει» τον Surtees σε δηλώσεις του μετά το Γκραν Πρι Αυστρίας καθώς ήταν ένας ικανός και δαιμόνιος ιδιοκτήτης, τον χαρακτήρισε (μάλλον άθελά του) «λαμόγιο» και έτσι ο Βρετανός «τσαντίστηκε» και τον έδιωξε.
Όμως αυτό μάλλον δεν ένοιαζε τον Koinigg ο οποίος είχε πλέον την ευκαιρία που έψαχνε, με ένα αφεντικό που έδειχνε να τον πιστεύει. Η πρώτη του εμφάνιση με την Surtees ήρθε στο Γκραν Πρι Καναδά στο Mosport Park. Ο νεαρός κατάφερε να «σπάσει το ρόδι» και να προκριθεί ως 22ος στον αγώνα, την ώρα που ο teammate του για εκείνο τον αγώνα, Bell, έμεινε εκτός αγώνα. Στον αγώνα ήταν αρκετά καλός και κατάφερε να τερματίσει στην 10η θέση από τους 16 που τερμάτισαν, μάλιστα μπροστά από ηχηρά ονόματα όπως ο Jacky Ickx και ο Graham Hill. Αυτή η εμφάνιση σιγούρεψε το ότι θα βρισκόταν με την Surtees και στο φινάλε της σεζόν στο Watkins Glen. Στο κενό των δύο εβδομάδων μεταξύ Καναδά και ΗΠΑ ακούστηκαν μάλιστα διάφορες φήμες περί συμφωνιών για το 1975 ως ανερχόμενος και ταλαντούχος που φανερά ήταν.
Ενδιάμεσα συνέχιζε (όπως ήταν σύνηθες εκείνη την εποχή) να συμμετέχει σε αγώνες αντοχής με την ομάδα της Martini Porsche.
Το τραγικό και άδοξο τέλος
Το φινάλε της σεζόν που παραδοσιακά διεξαγόταν τότε στις ΗΠΑ και το Watkins Glen, θεωρούνταν ως μια γιορτή για τους περισσότερους καθώς συνήθως οι τίτλοι είχαν κριθεί και έτσι οδηγοί και ομάδες ήταν πιο χαλαροί. Όμως αυτή τη φορά δεν ήταν έτσι τα πράγματα. Πέρσι στην ίδια πίστα είχε βρει τραγικό θάνατο ο Francois Cevert, ένας αρκετά ταλαντούχος Γάλλος οδηγός που ήταν
μάλιστα έτοιμος να αναλάβει τα ηνία της Tyrrell μετά την απόσυρση του Sir Jackie Stewart.
Η GPDA (Σύνδεσμος οδηγών αγώνων Γκραν Πρι) είχε προειδοποιήσει τους διοργανωτές για την ελλιπή ασφάλεια και την επικινδυνότητα των μπαριέρων Armco, οι οποίες ήταν τοποθετημένες χωρίς σωστή ενδυνάμωση. Σε άλλα σημεία πριν από τις μπαριέρες υπήρχαν κιγκλιδώματα προκειμένου στην θεωρία να επιβραδύνονται τα μονοθέσια που βγαίνουν εκτός ελέγχου.
!ΠΡΟΣΟΧΗ! ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΕΙΚΟΝΑ ΑΠΟ ΤΟ ΔΥΣΤΗΧΗΜΑ ΤΟΥ ΦΡΑΝΣΟΥΑ ΣΕΒΕΡ, ΤΟΥ ΚΟΙΝΙΓΚ
ΚΑΙ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ!
Όμως οι διοργανωτές σε μια εποχή που η ασφάλεια ήταν ακόμα σε εμβρυακή περίοδο, οι απαιτήσεις της GPDA παρερμηνεύθηκαν. Έτσι μόλις 10 γύρους μετά την εκκίνηση, το μονοθέσιο του Helmuth Koinigg δεν κατάφερε να στρίψει ποτέ στην 7η στροφή, καθώς χάλασε η ανάρτησή του, φεύγοντας ευθεία και πέφτοντας κατά μέτωπο σε μια μπαριέρα. Παρά την σχετικά χαμηλή ταχύτητα σύγκρουσης που θα έπρεπε να του επιτρέψει να βγει σώος και αβλαβής, το μονοθέσιο χτύπησε την μπαρίερα με τέτοιο τρόπο ώστε το κάτω «προβληματικό» μέρος της υποχώρησε ενώ το πάνω όχι. Έτσι η BT42 πέρασε ουσιαστικά κάτω από την μπαριέρα και ο άμοιρος Αυστριακός επί της ουσίας αποκεφαλίστηκε.
Η ειρωνεία είναι ότι πριν από τον αγώνα προσπαθούσε μάταια επί δύο ώρες να επικοινωνήσει με την σύζυγό του, προκειμένου να της διηγηθεί πως κατάφερε να γλιτώσει από ένα ατύχημα με σκασμένο λάστιχο και να της ανακοινώσει ότι είχε συμφωνήσει για νέο διετές συμβόλαιο…
Όπως συνέβαινε εκείνη την εποχή άσπρα σεντόνια τοποθετήθηκαν πάνω από τον νεκρό πλέον Koinigg και το μονοθέσιο και ο αγώνας συνεχίστηκε. Βέβαια ως ένδειξη σεβασμού η ομάδα του μόλις πληροφορήθηκε το τι ακριβώς έγινε, αποχώρησε από τον αγώνα. Για την ιστορία και μόνο τον τραγικό αγώνα αυτό κέρδισε ο Carlos Reutemann, με τον Emerson Fittipaldi να κατατάσσεται 4ος, παίρνοντας τον τίτλο.
Επίλογος – What if?
Τι θα γινόταν άραγε εάν οι προειδοποιήσεις είχαν εισακουστεί; Εάν δεν παρουσίαζε πρόβλημα η BT42; Έστω εάν το μονοθέσιο χτύπαγε με διαφορετική γωνία και σταμάταγε εκεί. Ο Koinigg σίγουρα δεν θα είχε αφήσει πίσω του μια χήρα. Ίσως έκανε και οικογένεια. Η καριέρα του μπορεί να μην διαφαινόταν ως ενός μελλοντικού πρωταθλητή, αλλά έδειξε στον ελάχιστο χρόνο του, αρκετό πηγαίο ταλέντο για να διαπρέψει στην Formula 1. Ίσως να κέρδιζε και κάποιους αγώνες ή έστω μπορεί να στεκόταν στο βάθρο μερικές φορές. Κανείς δεν θα μάθει ποτέ. Στα 25 μόλις χρόνια του, ο Helmuth Koinigg έγινε άλλο ένα θύμα των λεγόμενων «Killer Years» της Formula 1 και του ευρύτερου μηχανοκίνητου αθλητισμού. Και δυστυχώς, παραμένει μια απλή αναφορά στα βιβλία και στις ιστοσελίδες, όταν γίνεται λόγος για θανατηφόρα δυστυχήματα.
Εμείς στο MPS Motorsports επιλέγουμε να πούμε την ιστορία του, με την ελπίδα ότι έστω μερικοί από εσάς θα μάθετε για ένα άστρο που έσβησε άδοξα και πολύ νωρίς …