Στο 2ο μέρος της συνέντευξής του στο MPS Motorsports και τον Μάριο Γαντζούδη, ο Alex Caffi μιλάει μεταξύ άλλων για την εμπειρία της Footwork Arrows, την αποτυχημένη συνεργασία της με την Porsche και το σύντομο πέρασμά του από την Andrea Moda!
–Αυτό είναι το 2ο μέρος της συνέντευξης με τον Ιταλό οδηγό, Alex Caffi! Για να διαβάσετε το 1ο μέρος κάντε κλικ εδώ —
…Μιλήσαμε για μερικά πολύ καλά highlights, είχατε και άλλα αξιοπρεπή αποτελέσματα και επίσης είχατε τη φήμη ενός καθαρού οδηγού που δεν εμπλεκόταν σε ατυχήματα, δεν έμπαινε σε συγκρούσεις με τους αντιπάλους σας, και όπως υπονοήσατε, υπήρχαν πολλές ομάδες που ενδιαφέρονταν για εσάς το 1990, αλλά πόσες πραγματικές προσφορές είχατε για την επόμενη σεζόν;
«Η πρώτη ήταν από τη Williams. Ήμουν καλός φίλος με τον Frank Williams. Άρχισε να με παρακολουθεί το 1988. Απλά άρχισε να μου μιλάει και είχα μια καλή συζήτηση μαζί του και με τον Patrick Head, στο motorhome του στο Ιταλικό Grand Prix του 1989. Έχω ακόμα τη φωτογραφία. Και το συζητήσαμε, αλλά δυστυχώς δεν άλλαξαν τους οδηγούς εκείνη την εποχή. Όπως σου είπα και πριν, σωστή θέση, αλλά λάθος στιγμή. Το ίδιο ίσχυε και για τον Cesare Florio. Ξέρω ότι είχε ενδιαφέρον να μιλήσει με την ομάδα μου, επειδή ήταν στη Ferrari… Διευθυντής εκείνη την εποχή. Μίλησα με τον [Flavio] Briatore που ήταν στην Benetton, μίλησα με τη Lotus. Πολλές συζητήσεις, αλλά είχα ένα πράγμα στο μυαλό μου, ότι υπέγραψα συμβόλαιο το ’89 για ένα χρόνο, αλλά είχα ρήτρα ανανέωσης για το ’90 και αν έπρεπε να φύγω, έπρεπε να πληρώσω ένα εκατομμύριο δολάρια στη Scuderia Italia για να φύγω, καταλαβαίνεις;»
«Οι μεγάλες ομάδες δεν ήθελαν να πληρώσουν τόσα πολλά. Θέλω να πω μπορούσαν να πληρώσουν τους οδηγούς αλλά όχι να δώσουν τόσα χρήματα στην άλλη ομάδα (σσ. να πληρώσουν την ρήτρα). Η μόνη που ήρθε και είπε, ”εντάξει, πληρώνουμε, θέλουμε τον Άλεξ γιατί τον πιστεύουμε”, ήταν η Arrows, εκείνη την εποχή. Αλλά δέχτηκα γιατί μου πρότειναν ένα μεγάλο σχέδιο. Όχι ένα σχέδιο ή πρόγραμμα για ένα χρόνο ή οτιδήποτε, αλλά ένα πρόγραμμα βασισμένο στον κινητήρα της Porsche».
«Και αυτό είναι το όνειρο όλων, ξέρετε; Και μπορώ να σου εμπιστευτώ ότι είμαι Ιταλός, αλλά προέρχομαι από μια οικογένεια όπου ο πατέρας μου ήταν μεγάλος οπαδός της Porsche, όχι της Ferrari. Έτσι μεγάλωσα με την Porsche ως όνειρό μου, όχι τη Ferrari, ξέρετε. Γι’ αυτό για μένα το να πάω να αγωνιστώ στη Formula 1 με μια Porsche ήταν κάτι σαν να πηγαίνει ένας κανονικός Ιταλός οδηγός να οδηγήσει για τη Ferrari. Η Porsche είχε αποχωρήσει από τη Formula 1 αλλά το 1984/85 είχαν κερδίσει τα πάντα με τους Lauda και Prost».
«Έτσι αποφασίζουν να επιστρέψουν. Εγώ λέω, εντάξει, Τώρα είναι η στιγμή μας. Τελικά, βρήκα την κατάλληλη ομάδα για να είμαι κοντά στην κορυφή. Ίσως έπρεπε να υποφέρω λίγο το 1990, επειδή το αυτοκίνητο ήταν παλιό με κινητήρα Cosworth, αλλά από το 1991 και για το υπόλοιπο μέλλον, έχουμε κινητήρα Porsche, εγώ και ο Michele Alboreto, μπορούμε να είμαστε σαν τον Prost και τον Lauda το ’84, ’85 με τη McLaren. Στην πραγματικότητα, κανείς δεν ήξερε ότι αυτός ο κινητήρας ήταν χάλια, αλλά αυτό δεν ήταν δικό μας λάθος».
Ναι εκείνη την εποχή η Arrows αγοράστηκε από τον Wataru Ohahsi και άλλαξε όνομα, το 1990 ήταν Footwork Arrows και από το 1991 και για μερικά χρόνια μετά ήταν Footwork. Και είχε την πρόθεση να δημιουργήσει τελικά μια ομάδα που θα κέρδιζε το πρωτάθλημα. Ο Jackie Oliver είπε στο Motorsport Magazine το 1998 ότι ο Ohashi του έδωσε 100 εκατομμύρια δολάρια και ένα πενταετές σχέδιο για να μετατρέψει την Arrows σε πρωταθλήτρια. Εκτός από την υπογραφή σου και την υπογραφή του Michele Alboreto, υπήρχαν πολλοί ικανοί άνθρωποι όπως ο Alan Jenkins. Πραγματικά, όπως είπες, πίστεψες σε αυτό το όραμα εκείνη την εποχή; Πίστεψες ότι ήταν πραγματικά… Και ένα νέο είδος Benetton, μια νέα Williams που αναδυόταν;
«Ναι, σίγουρα! Όχι τη Williams, όχι τη Beneton, αλλά θέλαμε να γίνουμε μια πραγματική νέα McLaren. Επειδή θέλαμε να είμαστε σαν τη McLaren του ’84, του ’85, με ένα δυνατό ισχυρό κινητήρα Porsche.
Ουσιαστικά, θέλαμε να είμαστε το ίδιο, να έχουμε έναν έμπειρο οδηγό όπως ο Michele [Alboreto], που δουλεύει όπως ο Lauda, και έναν νεαρό ταλαντούχο οδηγό όπως ήμουν εγώ και όπως ήταν ο Alain Prost εκείνη την εποχή. Βάλε τον κινητήρα της Porsche, φτιάξε ένα φανταστικό σασί, ένα φανταστικό αυτοκίνητο, έχεις αρκετά χρήματα για να έχεις μια αεροδυναμική σήραγγα και δύο ομάδες δοκιμών. Είχαμε 120 άτομα που δούλευαν στο Μίλτον Κέινς εκείνη την εποχή. Ήταν τεράστιο, σου λέω. Είχαμε τα πάντα για να το κάνουμε. Το θέμα ήταν ότι ο κινητήρας ”δεν δούλευε”. Πώς μπορείς να φανταστείς ότι η Porsche φτιάχνει έναν τέτοιο κινητήρα; Ποτέ στην ιστορία της. Ποτέ».
Θα μιλήσουμε για την Porsche αργότερα. Και… Όπως είπαμε ήδη, στην Arrows συνεργαστήκατε με τον Michele Alboreto, πρώην οδηγό της Ferrari, της Tyrrell, πέντε φορές νικητή Grand Prix, με τεράστια εμπειρία. Ποια ήταν η πρώτη σας σκέψη όταν ετοιμαζόσασταν να συνεργαστείτε μαζί του;
«Ήμουν ευτυχισμένος. Πρώτα απ’ όλα, επειδή ο Michele ήταν πραγματικά καλός άνθρωπος. Ήταν σαν μεγάλος αδελφός για μένα. Σε σύγκριση με την εμπειρία που είχα με τον De Cesaris, ήταν ακριβώς το αντίθετο. Ήταν πολύ ευγενικός μαζί μου και προσπαθούσε να με βοηθήσει. Ζούσαμε μαζί, ταξιδεύαμε, μέναμε μαζί. Ήμασταν οι μόνοι δύο Ιταλοί σε μια γερμανική-ιαπωνική-αγγλική ομάδα. Οι μόνοι δύο που μιλούσαν ιταλικά. Ήταν αστείο για εμάς, ήταν πραγματικά καλός άνθρωπος. Αυτό είναι που πιστεύω. Και για μένα, ήταν πραγματικά η απόδειξη του γιατί ο Michele ήταν ο καλύτερος Ιταλός οδηγός που είχαμε εκείνη την εποχή. Ήταν δεύτερος στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα, όταν ήταν οδηγός της Ferrari (σσ. 1985), ήταν αρκετά γρήγορος. Και για μένα, αυτό ήταν η απόδειξη ότι, εντάξει, αν μπορώ να είμαι μπροστά από τον Michele, μπορώ να πω ότι μια μέρα θα γίνω παγκόσμιος πρωταθλητής, γιατί ο Michele αγωνιζόταν ενάντια στον Prost, τον Lauda, εναντίον τέτοιων τύπων και ήταν αρκετές φορές μπροστά τους. Γι’ αυτό το λέω».
Ακριβώς. Αν και δεν ήταν τόσο επιτυχημένη όσο η σεζόν του 1989, τουλάχιστον στα χαρτιά, το 1990 ήταν και πάλι μια πολύ καλή σεζόν για εσάς. Στην πραγματικότητα, νικήσατε τον Alboreto με 7-5 στις κατατακτήριες δοκιμές και με 3-1 στους αγώνες όπου και οι δύο τερματίσατε. Σας εξέπληξε αυτό το επίπεδο απόδοσης ή ξέρατε από την αρχή ότι μπορούσατε να τον νικήσετε;
«Κάθε οδηγός πρέπει να είναι πεπεισμένος ότι είναι ο καλύτερος, καταλαβαίνεις; Αλλά για μένα ήταν σημαντικό, όπως σου είπα, γιατί ο Michele ήταν για μένα, για όλους τους οδηγούς γενικά, αλλά για τους Ιταλούς οδηγούς ειδικά, ήταν ο μεγάλος άντρας για μας, γιατί ήταν ο καλύτερος οδηγός στην Ιταλία».
«Έτσι, το να τον νικήσω ήταν σαν να σκεφτόμουν, εντάξει, είμαι αρκετά καλός για να είμαι στις πρώτες θέσεις. Γι’ αυτό ήταν σημαντικό. Και είχα καλά αποτελέσματα το 1990. Δεν ήταν μια καλύτερη σεζόν από το ’89, αλλά πήρα πολλές θέσεις στην πρώτη δεκάδα. Ήμουν στους βαθμούς μόνο στο Μονακό, αλλά βγήκα πολλές φορές από 7ος έως 10ος. Έτσι, με τους νέους κανόνες (βαθμολογίας), θα είχα πολλούς, πάρα πολλούς βαθμούς. Δυστυχώς, όχι εκείνη την εποχή. Αλλά τερμάτιζα αρκετά συχνά στην πρώτη δεκάδα».
Θα φτάσουμε σε αυτά τα αποτελέσματα. Σημειώσατε τους μοναδικούς πόντους της ομάδας για τη σεζόν με την 5η θέση στο Μονακό, όπως είπατε. Σας άρεσε πολύ το Μονακό έτσι δεν είναι; Ως πίστα, σας ταίριαζε πολύ.
«Ναι, σίγουρα. Ήταν σίγουρα η αγαπημένη μου πίστα, μια από τις αγαπημένες μου, γιατί ήταν σαν να χορεύεις ανάμεσα στις μπαριέρες, ξέρεις, και δεν έπρεπε να κάνεις λάθη, για να είμαι σαφής. Ήταν πιο δύσκολο εκείνη την εποχή, όχι τώρα, γιατί τώρα με τα καινούργια αυτοκίνητα, ίσως δεν είναι καλή πίστα το Μονακό. Αλλά εκείνη την εποχή ήταν καλή γιατί στο Μονακό, εκείνη την εποχή μπορούσες σαν οδηγός να κάνεις την διαφορά. Ήταν ο μόνος αγώνας όπου μπορούσες να το κάνεις, ειδικά όταν έβρεχε, μπορούσες να κάνεις τη διαφορά γιατί ήταν δύσκολο, πιο δύσκολο από τους άλλους αγώνες».
Ας επιστρέψουμε τώρα στο 1990. Στα μέσα της σεζόν, όπως υπονοήσατε, είχατε μια πολύ καλή και σταθερή σειρά 5 συνεχόμενων τερματισμών στην πρώτη δεκάδα. Σήμερα, αυτό θα σας είχε αποφέρει 13 πόντους, αλλά αντίθετα πήρατε 0. Σας απογοήτευσε αυτό καθόλου ή ξέρατε ότι οι σωστοί άνθρωποι το είδαν και το εκτίμησαν;
«Δεν είμαι απογοητευμένος επειδή ο κόσμος αλλάζει, οι κανόνες αλλάζουν, οπότε δεν είναι δικό μου πρόβλημα για τέτοιου είδους πράγματα. Αυτό που με απογοητεύει είναι όταν ακούω ή διαβάζω μερικές φορές στα ΜΜΕ ή στα social media ανθρώπους που λένε ότι ”οι νέοι οδηγοί είναι πολύ καλοί, καλύτεροι από τους άλλους”, αλλά δεν καταλαβαίνουν ποια είναι η διαφορά μεταξύ του να οδηγείς ένα αυτοκίνητο σήμερα και του να οδηγείς ένα αυτοκίνητο ή να πετυχαίνεις ένα αποτέλεσμα εκείνα τα χρόνια».
«Έτσι, απλά χαμογελούν και δεν λένε τίποτα επειδή δεν μπορούν να καταλάβουν. Αλλά δεν είμαι απογοητευμένος, είμαι χαρούμενος. Έκανα το καλύτερο από την πλευρά μου. Ήμουν τυχερός που ήμουν εκεί. Ήμουν λίγο άτυχος που δεν κατάφερα να φτάσω πιο ψηλά, στην κορυφή, ξέρεις, να κάνω τα πράγματα που πρέπει να ληφθούν υπόψη για να θεωρηθείς νικητής, αλλά έτσι είναι η ζωή. Δεν είναι πρόβλημα».
Στο τέλος της σεζόν, τα μέσα ενημέρωσης ήταν ως επί το πλείστον επικριτικά για την απόδοση της Arrows και συχνά την χαρακτήριζαν ως κατώτερη των δυνατοτήτων της. Μοιραζόσασταν αυτό το συναίσθημα μέσα στην ομάδα ή σκεφτόσασταν «Εντάξει, αυτή ήταν μια μεταβατική χρονιά. Τώρα, τα επόμενα χρόνια, θα τους δείξουμε τι μπορούμε να κάνουμε»;
«Όχι. Το 1990 ήμασταν πολύ χαρούμενοι γιατί το αυτοκίνητο, πήρε πόντους και αποτελέσματα στην πρώτη δεκάδα. Ολοι ήταν χαρούμενοι για μένα, ειδικά επειδή ξέραμε ότι ήταν μια μεταβατική περίοδος, οπότε δεν είχαμε την ευκαιρία να κάνουμε κάτι περισσότερο.Το 1990, είχαμε όλες τις… φιλοδοξίες, ξέρεις, να κερδίζουμε το 1991».
Αυτό που δεν ανέφερα ήταν ότι η Arrows εξακολουθούσε να χρησιμοποιεί ελαστικά Goodyear. Και έχοντας δοκιμάσει τα ελαστικά Pirelli το 1989, πιστεύετε ότι ήταν καλύτερο να επιστρέψει στα Goodyear ή ότι τα Pirelli θα έδιναν καλύτερα αποτελέσματα για την Arrows;
«Δεν ξέρω. Η απόφαση για τα ελαστικά, σας το λέω, πάντα λαμβανόταν από την ομάδα, όχι από τους οδηγούς. Σίγουρα είχαμε κάποια προβλήματα στα προκριματικά, αλλά είχαμε καλύτερα ελαστικά για τους αγώνες. Έτσι, στην πραγματικότητα, βλέπετε, ξεκινάμε αρκετά συχνά από πιο πίσω, αλλά τερματίζαμε πιο μπροστά».
Για το 91, η ομάδα, όπως έχουμε διαπιστώσει, είχε συμβόλαιο για κινητήρες Porsche V12, το οποίο ήταν μια τεράστια επένδυση για την εποχή. Υπάρχουν αναφορές που υποδηλώνουν ότι θα κόστιζε 20 εκατομμύρια δολάρια μόνο για τον πρώτο χρόνο. Αυτή η συνεργασία υποτίθεται ότι θα ανέβαζε το επίπεδο της ομάδας. Αλλά αυτό δεν συνέβη. Πόσο γρήγορα έγινε εμφανές ότι ο κινητήρας Porsche δεν παρέχει αυτό που είχε υποσχεθεί;
«Από την πρώτη δοκιμή που κάναμε. Η πρώτη δοκιμή έγινε το χειμώνα στο Silverstone. Ήμουν εκεί και δοκίμασα το αυτοκίνητο και έσπασα έναν ή δύο κινητήρες σε μόλις τρεις γύρους. Και αυτοί οι γύροι ήταν μόνο για να ”ζεστάνω” το αυτοκίνητο (σσ. shakedown), χωρίς να πιέζω, καταλαβαίνεις. Έτσι, εκείνη τη στιγμή ανησύχησα λίγο, και μετά κάναμε ξανά δοκιμή στο Paul Ricard, όπου χάλασαν 3 ή 4 κινητήρες σε μόλις 10 γύρους. Έτσι, σε εκείνο το σημείο καταλάβαμε ότι είχαμε πραγματικά πρόβλημα».
Οι αναφορές υποστηρίζουν ότι ο κινητήρας Porsche 3512 είχε τουλάχιστον 50 κιλά υπερβολικό βάρος και 100+ λιγότερη ιπποδύναμη από τον ανταγωνισμό. Πόσο εύκολο ήταν να παραμείνετε παρακινημένος ως οδηγός όταν συνειδητοποιήσατε ότι αυτό το αυτοκίνητο δεν θα είναι ανταγωνιστικό; Ο κινητήρας, όπως είπατε, ήταν χάλια. Δεν ήταν καλός.
«Δεν είχα καθόλου κίνητρο, γιατί από την αρχή ήταν καταστροφή για όλους. Δεν προκρινόμασταν, αν προκρινόμασταν θα κάναμε μόλις μερικούς γύρους. Δεν ήμασταν ανταγωνιστικοί. Έτσι μετά από τέσσερις, πέντε, έξι αγώνες, αποφασίσαμε να επιστρέψουμε στην Cosworth. Εκείνη τη στιγμή, κατάλαβα ότι όλα τα όνειρά μου είχαν καταρρεύσει, γιατί όλα όσα κάναμε εκείνη τη χρονιά και την προηγούμενη, για να γίνουμε μια καλή ομάδα με τον κινητήρα Porsche και όλα αυτά, εξαφανίστηκαν σε μια στιγμή. Έτσι, εκείνη την εποχή, χάσαμε την εμπιστοσύνη μας σε όλα».
Αφού δεν προκριθήκατε σε κανέναν από τους πρώτους 3 αγώνες, είχατε ένα αρκετά τρομακτικό ατύχημα στις δοκιμές για το Γκραν Πρι του Μονακό, από το οποίο γλιτώσατε σχετικά αλώβητος. Τότε, οι αναφορές εξήραν την ασφάλεια των αυτοκινήτων της F1 για το γεγονός ότι βγήκατε αβλαβής. Πώς το βλέπετε εκ των υστέρων; Σήμερα βλέπουμε ότι υπάρχει πχ. το halo και γενικά πολύ μεγαλύτερη ασφάλεια.
«Όταν οι άνθρωποι με ρωτούν πώς είναι η Formula 1 σήμερα, η απάντησή μου είναι ότι είναι ένα διαφορετικό είδος αθλήματος. Ξέρετε τι έκαναν; Επειδή είναι κακό. Αν κοιτάξετε ένα Onboard πλάνο σημερινό σε σύγκριση με το ’90 είναι ένα διαφορετικό είδος οδήγησης. Έχουμε πολλή ασφάλεια. Από μια άποψη, είναι εντάξει. Από τη δική μου άποψη, είναι κακό. Αν κάποιος με ρωτούσε, αν μπορούσα να ξαναγεννηθώ, πότε θα ήθελα να ξαναγεννηθώ; Αν μπορούσα να διαλέξω, θα έλεγα να ξαναγεννηθώ και να αγωνιστώ στη Formula 1 μεταξύ του 1960 και του 1975».
«Για μένα, ήταν η καλύτερη F1. Με αρκετό κίνδυνο, αυτοκίνητα που σταδιακά άρχισαν να έχουν πτερύγια, άρχισαν να έχουν ελαστικά Slick, άρχισαν να αλλάζουν πολύ, να έχουν νέα πράγματα. Υπήρχε η ευκαιρία στους οδηγούς να δείξουν τις ικανότητές τους. Τώρα δεν υπάρχει πια. Όπως σας είπα πριν, είδατε τον τελευταίο αγώνα στην Ουγγαρία. Ο μεγάλος σταρ [Max Verstappen] ήταν ένατος. Άνθρωποι που δεν γνωρίζετε, που ξεκίνησαν φέτος, είναι μπροστά του».
«Θέλω να πω, είναι απλά… απλά κάτι διαφορετικό. Δεν είναι πια επικίνδυνο. Αυτό είναι καλό, δεν ξέρω για ποιον, αλλά όχι για μένα, γιατί αν επέλεξα να γίνω οδηγός της Formula 1 και όχι ποδοσφαιριστής ή τενίστας, το έκανα επειδή ήταν επικίνδυνο. Ξέρετε είναι από τα πράγματα που μου δίνει αυτό το άθλημα (σσ. πιθανότατα εννοεί πράγματα όπως την αδρεναλίνη). Αν τα αφαιρέσετε αυτά… για μένα δεν είναι πια μηχανοκίνητος αθλητισμός».
Πολλοί πιστεύουν λανθασμένα, και αυτό είναι μια κοινή παρανόηση, ότι αυτό το ατύχημα ήταν ο λόγος για τον οποίο χάσατε τους επόμενες τέσσερις αγώνες. Αλλά ποιος ήταν ο πραγματικός λόγος για τον οποίο χάσατε αυτούς τους αγώνες;
«Όχι, σίγουρα δεν ήταν για αυτό. Το πρόβλημα ήταν ότι δύο εβδομάδες μετά είχα ένα ατύχημα, στον δρόμο όπου έσπασα το σαγόνι μου. Έτσι ήταν απλά μια ακολουθία πολύ κακών γεγονότων. Δεν σταμάτησαν ποτέ. Δεν οδηγούσα εγώ. Ήμουν απλά στο πίσω κάθισμα. Και τότε ένας φίλος μου συγκρούστηκε και εγώ έσπασα το πρόσωπό μου. Ξέρεις, έσπασα το κόκαλό μου εδώ (δείχνει το δεξί άνω σαγόνι του). Οπότε έπρεπε να μην αγωνιστώ στους επόμενους τέσσερις αγώνες».
Σας αντικατέστησε ο Stefan Johansson σε αυτούς τους αγώνες, αλλά ούτε αυτός πέτυχε κάτι το αξιοσημείωτο. Όταν ήσασταν έτοιμος να επιστρέψετε, η Porsche ήταν ήδη παρελθόν και είχε αντικατασταθεί με κινητήρες Cosworth. Υπήρχε κάποια αισιοδοξία από εσένα ή την ομάδα για την αλλαγή; Ξέρετε, ότι τα πράγματα θα επανέλθουν στο φυσιολογικό χωρίς την Porsche;
«Όχι, νομίζω ότι μετά τα ατυχήματά μου στον αγώνα και στον δρόμο, τα πράγματα πήγαν πολύ άσχημα για όλους. Και όταν επέστρεψα στο αυτοκίνητο, αμέσως ήμουν πιο αργός από τον Michele. Αμέσως. Και όχι μόνο 2-3 δέκατα αλλά περισσότερο, μισό δευτερόλεπτο, ένα δευτερόλεπτο. Αυτό σημαίνει ότι ίσως… οι άνθρωποι στην ομάδα (σσ. πείραξαν κάτι) προκειμένου να μου ρίξουν το φταίξιμο, ότι δεν φταίει μόνο το αυτοκίνητο, να με φέρουν σε δύσκολη θέση απλά για να πουν, εντάξει, στο τέλος της σεζόν, είμαστε όλοι καλά και εσύ φεύγεις. Οπότε… Είχα αυτή την κακή εμπειρία. Ότι βασικά όλο αυτό ήταν δικό μου λάθος. Αλλά δεν έχει σημασία, δεν έχω πρόβλημα».
Υπάρχουν αναφορές που υποδηλώνουν ότι από την Arrows προσπαθούσαν να κρατήσουν τον Johansson στο αυτοκίνητο και να σε ρίξουν. Υπάρχει κάποια αλήθεια σε αυτό;
Ναι.
Λοιπόν… Όλα αυτά συνέβησαν μέσα σε διάστημα δύο μηνών. Ξαφνικά, από ένα ανταγωνιστικό αυτοκίνητο, βρεθήκατε σε ένα απαίσιο αυτοκίνητο, είχατε ένα ατύχημα, χάσατε χρόνο στην πίστα, χάσατε προπόνηση. Η ομάδα προσπάθησε να σας αντικαταστήσει. Πόσο σας επηρέασε αυτό ψυχολογικά και σωματικά; Άλλαξε η αντίληψή σας για τη Formula 1; Πείτε μου τι σκεφτόσασταν εκείνη την περίοδο.
«Μετά το ατύχημα κατάλαβα ότι όλα είχαν καταστραφεί. Οπότε δεν είχα καμία προσδοκία να επιστρέψω και να είμαι ο ίδιος όπως πριν. Δεν είχα καμία προσδοκία να ξανακερδίσω τη θέση που είχα. Τελείωσα τη σεζόν, τερμάτισα πίσω από τον Michele επειδή το αυτοκίνητο δεν λειτουργούσε σωστά. Και έχασα τα πάντα, την εμπιστοσύνη στον εαυτό μου, στην ομάδα, στον κόσμο, στον κόσμο της Formula 1».
«Ξέρεις, επειδή ξεκίνησα το ’90 με πολλές προσδοκίες, πολλά όνειρα. Αλλά ποτέ δεν πραγματοποιήθηκαν. Ήταν σαν… δεν ξέρω, σαν να σκοτώνεις κάποιον και να λες, εντάξει, τώρα όλα τελείωσαν. Αυτό ήταν το συναίσθημά μου εκείνη τη στιγμή».
Ναι. Δεν καταφέρατε να προκριθείτε για τους επόμενους έξι αγώνες, αλλά τελειώσατε αξιοπρεπώς τη σεζόν, με μια 10η και μια 15η θέση, πετυχαίνοντας το καλύτερο αποτέλεσμα της ομάδας για τη χρονιά. Και τότε το ταξίδι με την Arrows τελείωσε. Σας πονάει το γεγονός ότι τα επόμενα δύο χρόνια η ομάδα ανέκαμψε με ένα ακόμα πιο ανταγωνιστικό αυτοκίνητο από αυτό που είχατε στα δύο χρόνια που ήσασταν εκεί;
«Όχι, επειδή παρόλο που προσπάθησαν να χρησιμοποιήσουν άλλους κινητήρες, άλλους οδηγούς, δεν ήταν ποτέ στην κορυφή. Έτσι από την δική μου οπτική όλα τελείωσαν το 1991. Για όλους. Και για μένα και για την ομάδα».
Δεν σας ενόχλησε το γεγονός ότι συνέχισαν να κερδίζουν συχνά πόντους στις σεζόν του 1992 και του 1993 με την ενεργή ανάρτηση και όλη την τεχνολογία που, αν δεν κάνω λάθος, αγόρασαν από τη McLaren. Είχαν κινητήρες Mugen Honda. Δεν θα θέλατε να είστε σε εκείνο το αυτοκίνητο, για να δείξετε τις πραγματικές σας ικανότητες;
«Όχι. Όλα είχαν τελειώσει, το συναίσθημα είχε τελειώσει το 1991, οπότε δεν σκέφτηκα ποτέ να επιστρέψω στη Footwork. Όχι. Σκεφτόμουν να αποχωρήσω από τη Formula 1, ήμουν πραγματικά κουρασμένος από όλα. Δοκίμασα μια μικρή εμπειρία με την Andrea Moda, αλλά στο τέλος, ήμουν πραγματικά κουρασμένος από όλα. Και είπα, εντάξει, θέλω να αποσυρθώ. Θέλω να κάνω άλλα πράγματα και ό,τι έχω στο μυαλό μου».
Είχες άλλες προσφορές για το 92 εκτός από αυτή της Andrea Moda;
Όχι.
Υπογράψατε συμβόλαιο για να οδηγήσετε για την Andrea Moda. Αυτή η ομάδα είναι διαβόητη στην ιστορία της Formula 1 ως μία από τις χειρότερες ομάδες όλων των εποχών. Μπορείτε να μου περιγράψετε την σύντομη εμπειρία σας με αυτή την ομάδα;
«Ήταν μια καλή εμπειρία γιατί ο Andrea Sasseti (ιδιοκτήτης της ομάδας) ήταν καλός μαζί μου, μου υποσχέθηκε πράγματα και μου πλήρωσε τα χρήματα μέχρι το τέλος. Είχε μια καλή ιδέα για το μέλλον γιατί ήθελε να αγοράσει την Coloni, αλλά εν τω μεταξύ να κατασκευάσει ένα νέο σασί στην Αγγλία. Με τον κινητήρα Judd, που ήταν ένας καλός κινητήρας και με ελαστικά Goodyear. Ήταν καλό».
«Ουσιαστικά, η ιδέα του ήταν καλή. Το ένα πρόβλημα ήταν ότι δεν είχε αρκετά χρήματα, αλλά το βασικό πρόβλημα ήταν ότι, από την αρχή, προσπάθησε να αντιταχθεί στον Bernie Ecclestone. Αυτό ήταν το τέλος όλων, γιατί τη στιγμή που αντιτάχθηκε στον Bernie, όλα τελείωσαν. Έτσι, μπήκε στη μαύρη λίστα».
«Το κατάλαβα αυτό και είπα στον Andrea μετά από το Μεξικό: ”Εντάξει θέλω επιστρέφω στον κόσμο μου, στο μυαλό μου, σε αφήνω να με πληρώσεις μέχρι τώρα, δεν θέλω τίποτα περισσότερο. Θέλω να μείνω έξω γιατί καταλαβαίνω ότι δεν έχει μέλλον”. Αλλά στην αρχή, η ιδέα ήταν καλή. Αν δεν αρχίσει να μαλώνει με τον Bernie, είχε την ευκαιρία να κάνει κάτι καλό».
Ναι, και μετά συμπεριφέρθηκε πολύ άσχημα στον Perry McCarthy, επειδή προσπαθούσε να τον αντικαταστήσει, για να φέρει πίσω τον Enrico Bertaggia, ο οποίος αρχικά ήταν ο συμπαίκτης σου. Έτσι ύστερα από μερικούς γύρους, νομίζω ότι έκανες μερικούς γύρους αναγνώρισης στη Νότια Αφρική, επειδή ήταν το πρώτο Grand Prix της Νότιας Αφρικής μετά από επτά χρόνια και δεν αγωνίστηκες, η ομάδα αποσύρθηκε επίσης από το Grand Prix του Μεξικού και αυτό ήταν το τέλος. Σε ηλικία μόλις 28 ετών, η καριέρα σου στη Formula 1 είχε επίσημα τελειώσει. Έχεις κανένα παράπονο για όλα αυτά τα χρόνια στη Formula 1;
«Νομίζω ότι στη ζωή, όλοι μας έχουμε κάποια πράγματα για τα οποία μετανιώνουμε. Αν είχαμε την ευκαιρία να γυρίσουμε πίσω με την εμπειρία που έχουμε σήμερα, σίγουρα θα αλλάζαμε κάτι, καταλαβαίνεις; Αλλά το ξέρουμε. Εγώ είμαι χαρούμενος γιατί ξέρω ότι εκείνη την εποχή πήρα την απόφαση που θεωρούσα σωστή εκείνη τη στιγμή».
«Οπότε δεν έχω τίποτα να πω. Εντάξει αν ήξερα ότι η Porsche δεν ήταν καλή, θα μπορούσα να μείνω στη Scuderia Italia, αλλά ξέρεις, όταν κάποιος σου προσφέρει να μπεις σε μια ομάδα με κινητήρα Porsche, όλοι θα ήταν έτοιμοι να υπογράψουν. Οπότε, υπήρχαν πολλά πράγματα στη ζωή που έτσι έπρεπε να γίνουν. Νομίζω ότι είναι καλύτερα να μην το σκέφτεσαι αυτό. Απλά σκέφτομαι ότι ήμουν οδηγός της Formula 1. Συμμετείχα σε 77 Grand Prix. Πραγματοποίησα το όνειρό μου. Αυτό είναι το καλύτερο κομμάτι της ζωής μου».
Λοιπόν, για να κλείσουμε αυτό το κεφάλαιο της καριέρας σας. Ας κάνουμε μια υποθετική υπόθεση. Αν σας δινόταν η ευκαιρία. Ας πούμε ότι για κάποιο λόγο, η Williams κατέληγε να πληρώσει τη ρήτρα αποδέσμευσης για να σας υπογράψει ή μια άλλη καλή ομάδα ή αν το πείραμα της Porsche είχε πετύχει στη Footwork, ποιο πιστεύετε ότι θα ήταν το ανώτατο επίπεδο που θα μπορούσατε να φτάσετε;
«Που θα έφτανα; Με ένα όχι τόσο καλό μονοθέσιο κατάφερνα να ανταγωνίζομαι τους καλύτερους, να βρίσκομαι κοντά στον Senna και τον Patrese. Κατάφερα να είμαι μπροστά από τον Alboreto με το ίδιο μονοθέσιο. Δεν ξέρω αν μπορούσα να κερδίσω ένα παγκόσμιο πρωτάθλημα, αλλά σίγουρα θα μπορούσα να έχω μια καριέρα με κάποιες νίκες, είμαι πεπεισμένος για αυτό. Όχι επειδή στο λέω εγώ, αλλά επειδή το απέδειξα, είναι καταγεγραμμένα αυτά».
Μετά τη Formula 1, συμμετείχατε σε τρεις αγώνες στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Sportscar (αγώνων αντοχής) του 1992 για τη Mazda. Πώς βρήκατε αυτή την εμπειρία; Σας άρεσε;
«Ναι, ήταν υπέροχο. Ήταν ένα πολύ καλό πρωτάθλημα αλλά δυστυχώς μετά το τέλος της σεζόν ακύρωσαν το πρωτάθλημα (σσ. της επόμενης σεζόν) γιατί σταμάτησε εντελώς το Group C. Είχα μια πολύ καλή ευκαιρία να συνέχιζα σε ένα από τα αυτοκίνητα της Mazda, που ήταν εργοστασιακή ομάδα. Αλλά σε αυτή την περίπτωση, έχασα την ευκαιρία».
Αυτές ήταν οι τελευταίες μέρες του θρυλικού Group C. Ωστόσο φτάνοντας στο 1992 είχαν αποχωρήσει ήδη οι Sauber – Mercedes, Jaguar και Porsche. Όλοι είχαν φύγει και ήταν ουσιαστικά το σόου της Peugeot. Όταν φτάσατε εκεί, στα μέσα της σεζόν, υπήρχε ήδη η αίσθηση ότι η σειρά είχε τελειώσει, ότι δεν θα συνεχιζόταν πια;
«Όχι, δεν είχαμε καμία τέτοια αίσθηση επειδή υπήρχαν πολλοί παράγοντες που συνέβαλαν σε αυτό, αλλά στη μέση της σεζόν, νομίζω ότι ήταν απόφαση του Bernie Ecclestone να το ακυρώσει, επειδή ήθελαν ουσιαστικά να φέρουν όλες αυτές τις μεγάλες μάρκες στη Formula 1. Στην πραγματικότητα έτσι και έγινε. Η Mercedes μπήκε στην F1 τον επόμενο χρόνο με κινητήρα, η Peugeot το 1994 και αργότερα και η Toyota».
Στις επόμενες δύο δεκαετίες, συμμετείχατε σε κάθε είδους αγώνες, από Touring Cars σε GT και πρωτότυπα μέχρι και στο Ράλι Ντακάρ, με αρκετή επιτυχία στην πορεία… Ποια είναι η αγαπημένη σου ανάμνηση από αυτά τα χρόνια και υπήρχε κάποιος συγκεκριμένος λόγος που επέλεξες να συμμετάσχεις σε τόσες διαφορετικές κατηγορίες;
«Έχω καλές αναμνήσεις. Νομίζω ότι είναι το καλύτερο κομμάτι της καριέρας μου, γιατί τουλάχιστον όταν άρχισα να συμμετέχω σε τέτοιου είδους αγώνες, η συμμετοχή σε διαφορετικούς αγώνες ήταν δική μου απόφαση και το έκανα για να αποδείξω στον εαυτό μου και να οδηγήσω για τον εαυτό μου, όχι για τους άλλους. Στη Formula 1, βασικά οδηγείς για τους άλλους».
«Εννοώ, οδηγείς για να δείξεις στους άλλους ότι είσαι αρκετά καλός, για να γίνεις πρωταθλητής. Αλλά εδώ ήταν μόνο για μένα, μόνο για την ικανοποίησή μου, να κάνω δηλαδή μια στροφή 360 μοιρών στον μηχανοκίνητο αθλητισμό. Και επειδή αποφάσισα να το κάνω, έχω καλές αναμνήσεις. Η καλύτερη είναι όταν κέρδισα τον αγώνα του Ευρωπαϊκού πρωτάθλημα ανάβασης στην πόλη μου, τη Μπρέσια. Αυτός ήταν ο ίδιος αγώνας που κέρδισε ο πατέρας μου το 1965, όταν ήμουν ενός έτους. Έτσι, μετά από 40 χρόνια, κέρδισα ξανά αυτόν τον αγώνα μπροστά σε μεγάλους πρωταθλητές, όπως ο Simone Fagioli και ο Christian Merli.
Πολύ ενδιαφέρον αυτό που μου είπατε. Συμμετείχατε επίσης τρεις φορές στον αγώνα 24 ωρών του LeMans. Το 1999 τερμάτισατε στην 6η θέση, στην ίδια ομάδα με τον Κο. Schiattarella. Πώς θα περιγράφατε την εμπειρία σας από τον πιο διάσημο αγώνα αντοχής;
«Ήταν συναρπαστικό, καλό, κάτι διαφορετικό. Ξέρεις ήθελα να δοκιμάσω τα πάντα, γιατί όταν άκουγα τους ανθρώπους να μιλάνε, έλεγαν ότι οι οδηγοί της Φόρμουλα 1, είναι καλύτεροι από τους οδηγούς ράλι ή ότι οι οδηγοί ράλι είναι καλύτεροι από αυτούς. Έτσι λέω, ”Όχι, τώρα θα δοκιμάσω τα πάντα για να μπορώ να πω ποιο είναι το καλύτερο. Και αυτό που προτιμώ είναι οι αναβάσεις. Είναι οι αγαπημένες μου γιατί έχουν το πνεύμα των αγώνων του παρελθόντος. Αγωνίζεσαι με ένα πολύ γρήγορο αυτοκίνητο σε έναν κανονικό δρόμο. Αυτός λοιπόν είναι ο αγαπημένος μου και σίγουρα ο πιο δύσκολος».
Και μετά από πολλά χρόνια, το 2016, δημιουργήσατε τη δική σας ομάδα αγώνων και μάλιστα αγωνιστήκατε για αυτή, στο NASCAR Whelen Euro Series. Πόσο περήφανος ήσασταν για τον εαυτό σας;
«Ήταν πολύ σημαντικό για τη ζωή μου. Είναι όπως όταν ένας ποδοσφαιριστής γίνεται προπονητής. Για μένα το να βρίσκομαι σε αυτό τον ρόλο τώρα είναι υπέροχο, γιατί είμαι ακόμα εκεί, είμαι ακόμα στον κόσμο μου, στον κόσμο που αγαπώ, που ήταν μέρος της ζωής μου. Και είναι καλό, γιατί μπορώ να μεταδώσω την εμπειρία μου σε άλλους νέους οδηγούς. Είμαι περήφανος για ό,τι έκανα φέτος, γιατί αποφάσισα να έχω μια ομάδα στο NASCAR, γιατί πιστεύω ότι αυτό είναι το αυτοκίνητο που μοιάζει περισσότερο με αυτά που έχω χρησιμοποιήσει στη ζωή μου, στην καριέρα μου, γιατί ακόμα είναι ένα αυτοκίνητο με χειροκίνητο κιβώτιο ταχυτήτων, χωρίς ηλεκτρονικά, απλά για να δώσει την ευκαιρία να αναδειχθεί το ταλέντο των οδηγών. Είμαι πολύ χαρούμενος γι’ αυτό».
Ποιο είναι το αγαπημένο σας αυτοκίνητο Formula 1 που οδηγήσατε όλα αυτά τα χρόνια;
«Η Dallara 189. Μάλιστα αγόρασα ένα από τα σασί που είχα οδηγήσει και τώρα το ανακαινίζω Πιστεύω λοιπόν ότι το αυτοκίνητο θα είναι έτοιμο να οδηγηθεί ξανά τον επόμενο χρόνο».
Και, τέλος, κάτι πιο σύγχρονο. Ως Ιταλός, πιστεύετε ότι η τρέχουσα γενιά Ιταλών οδηγών, όπως ο Kimi Antonelli και ο Leonardo Fornaroli, θα τερματίσει την αναζήτηση των 70+ χρόνων για τον επόμενο Ιταλό πρωταθλητή της Φόρμουλα 1;
«Ο Antonelli ξεκίνησε πολύ καλά, αλλά τώρα έχει ένα μικρό πρόβλημα, οπότε πρέπει να δούμε τι θα συμβεί. Ο Fornaroli έχει πολύ καλή απόδοση στη Formula 2, αλλά όπως σου είπα, η Formula 1 είναι πολύ διαφορετική. Αν έχεις καλό αυτοκίνητο, μπορείς να είσαι καλός οδηγός, αν δεν έχεις καλό αυτοκίνητο, είναι χάος για όλους. Βλέπω ότι ο Antonelli έχει καλό αυτοκίνητο, αλλά ακόμα είναι λίγο δύσκολα τώρα. Είναι δύσκολο να πω. Ελπίζω όμως, γιατί για τους Ιταλούς, το να έχουν Ιταλούς οδηγούς και μάλιστα δύο από αυτούς, είναι σημαντικό, όχι μόνο το να έχουν τη Ferrari. Αλλά θα δούμε τι θα συμβεί στο μέλλον».
Θέλω να σας ευχαριστήσω πολύ για την συνομιλία και σας εύχομαι υγεία και ευημερία!
«Και εγώ σε ευχαριστώ πολύ! Αντεύχομαι».
*** Ο Alex Caffi αποτελεί επίσης εκπρόσωπος της εθελοντικής ένωσης «L’Albero della Vita», η οποία υποστηρίζει κοινωνικές και φιλανθρωπικές πρωτοβουλίες, μέλος της Monaco All Star Team for Children, μιας ποδοσφαιρικής ομάδας που αποτελείται από αστέρες του κόσμου του θεάματος, της υψηλής κοινωνίας και του αθλητισμού και ασχολείται με φιλανθρωπικές δραστηριότητες, εκπαιδευτής πιλότων και μεγάλος μηχανόβιος (όπως άφησε να εννοηθεί και στο 1ο μέρος) καθώς έχει στην κατοχή του μια υπέροχη Harley-Davidson. ***