Ο Γιώργος Γιώτσας είναι πολυβραβευμένος συγγραφέας σε Ελλάδα και εξωτερικό αλλά υπέρμαχος της διαφορετικότητας και της παροχής ίσων ευκαιριών σε όλα τα άτομα μέσα στην κοινωνία.

Ως πατέρας παιδιού που βρίσκεται στο φάσμα του αυτισμού, μη λεκτικό μίλησε στις Μπαλαδόφατσες και τον Λευτέρη Τσαχουρίδη για το πως ο αθλητισμός μπορεί να συμβάλλει καθοριστικά στην βελτίωση της ψυχικής υγείας ενός παιδιού στο φάσμα του αυτισμού.

Πείτε μας λίγα λόγια για το γιο σας αλλά και πρωτοποριακό πρόγραμμα στο οποίο και εντάχθηκε

Ο γιος μου Νικόλας, είναι ένα ξεχωριστό παιδί, στο φάσμα του αυτισμού. 11 χρονών, μη λεκτικός (δεν μπορεί να πει καμία λέξη, παρά μόνο βγάζει κραυγές), αντιλαμβάνεται διαφορετικά το φως, έχει ευαισθησία στους δυνατούς θορύβους, και ένα από τα μεγαλύτερα του προβλήματα ως αυτιστικού ανθρώπου-μη λειτουργικού, αν βγάλουμε απ έξω την αυτοσυντήρηση, ήταν και είναι η κοινωνικοποίηση. Σκεφτείτε πόσο μοναχικό μπορεί να είναι ένα παιδί που δεν μπορεί να μιλήσει, και συναισθάνεται λόγω του αυτισμού, διαφορετικά τα πράγματα από εμάς. Σκεφτείτε πόσο βάρος μπορεί να έχει μια τέτοια μοναξιά.

Όταν ψάχνοντας, ανακάλυψα ένα πρωτοποριακό αθλητικό πρόγραμμα μπάσκετ για παιδιά στο φάσμα, ενθουσιάστηκα! Έγραψα αμέσως τον Νικόλα -ίσως να ήμουν και ο πρώτος γονιός που το έκανε! Το πρόγραμμα αυτό που ξεκίνησε πριν από 4 περίπου χρόνια, ονομάζεται “CHAMPS” από την ομάδα μπάσκετ του Χολαργού (που μαζί με το Τζάμπολ Αγάπης, ήταν οι πρώτες ομάδες μπάσκετ που ενέταξαν τμήματα για παιδιά με αυτισμό στην Ελλάδα, κατόπιν ακολούθησαν ο Παναθηναϊκός και άλλα σωματεία) και αποτελείται από ολιγομελή τμήματα παιδιών στο φάσμα, με προπονητές, παιδοψυχολόγους και θεραπευτές παρόντες σε κάθε προπόνηση για την καλύτερη δυνατή λειτουργία και εμπειρία των παιδιών.

Ένα πρόγραμμα που ήθελε, θέλει και θα θέλει τεράστιο αγώνα καθημερινά και θέλω να πω μέσα από την καρδιά ευχαριστώ στους ανθρώπους που το τρέχουν. Όταν είδα τον Νικόλα, ένα αυτιστικό παιδί για πρώτη φορά να βρίσκει κοινωνικοποίηση, να γελά, να δίνει πάσες, να τρέχει και να ακολουθεί ασκήσεις με άλλα παιδιά… να σουτάρει και να βάζει καλάθια… και να το χαίρεται ως μέλος μιας ομάδας… Αυτό ήταν βαθιά συγκινητικό, ένα δώρο αληθινό για το παιδί και για εμάς ως γονείς του. Ήταν και είναι ότι καλύτερο.

Πως μάθατε για το εν λόγω πρόγραμμα και τι σας ώθησε, ώστε να εντάξετε και το γιο σας σε αυτό;

Από τη στιγμή που πήραμε τη διάγνωση του Νικόλα για αυτισμό βαριάς μη λειτουργικής μορφής, σταθήκαμε πλάι του -και πάντα θα το κάνουμε- για συμπερίληψη παντού. Αυτό με ώθησε ως Γιώργο να ψάχνω για δραστηριότητες που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη συμπερίληψη αυτή, και στην ψυχική ανάταση του παιδιού μαζί με τις πολύτιμες διδακτικές και διασκεδαστικές στιγμές. Έψαχνα και ψάχνω καθημερινά για νέα ερεθίσματα, δράσεις, αθλοπαιδιές. Όταν μάλιστα γνώρισα και τους ανθρώπους που “έτρεχαν” το πρόγραμμα, αποφάσισα όχι απλά να επιμείνω στην ένταξη του παιδιού στην ομάδα, αλλά να χτίσω αληθινές βάσεις και φιλίες πάνω στην αγάπη που είδα να υπάρχουν.

Επιτρέψτε μου να ευχαριστήσω εδώ την κυρία Φάννυ Ροΐδου που ήταν υπεύθυνη του προγράμματος και αγκάλιασε από την πρώτη στιγμή τον Νικόλα και τα άλλα παιδιά. Σπουδαίο το έργο της και πλέον έχω τη χαρά και την τιμή να την αποκαλώ φίλη! (Η κυρία Φάννυ Ροΐδου έχει γράψει και ένα εξαιρετικό κείμενο για τον αυτισμό στο τελευταίο μου βιβλίο “Το ξεχωριστό παιδί” εκδ. Bell, που εντάσσει τον αυτισμό σε ένα μυθιστορηματικό πλαίσιο. Το βιβλίο έχει ήδη βραβευτεί ως “Το καλύτερο βιβλίο της χρονιάς” από την Athens Voice, ενώ τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές διαγωνίζεται ανάμεσα στα 10 καλύτερα βιβλία πανελληνίως στα Public Book awards).

Να πω ότι είμαι ευγνώμων στον πρόεδρο της ομάδας μπάσκετ του Χολαργού, κύριο Κωνσταντίνο Τούτουζα ο οποίος όχι μόνο υποστηρίζει την ομάδα CHAMPS με θέρμη και με όλους τους αναγκαίους πόρους (η ομάδα CHAMPS είναι ΔΩΡΕΑΝ για τους γονείς, όλα τα έξοδα καλύπτονται από το σύλλογο του Χολαργού για το σπουδαίο αυτό έργο) αλλά και γιατί με εμπιστεύτηκε αξιολογώντας την πορεία μου όλα αυτά τα χρόνια με μια θέση στην επιτροπή της ομάδας CHAMPS Χολαργού, όπου έχω συμβουλευτικό ρόλο.

Τέλος αλλά επίσης σημαντικό να αναφερθεί, να ευχαριστήσω τον τωρινό υπεύθυνο προπονητή της ομάδας κύριο Θανάση Αδαμόπουλο έναν εξαιρετικό άνθρωπο και επαγγελματία που σε κάθε προπόνηση του CHAMPS μαζί με ένα εξαιρετικό επιτελείο, βάζουν αγάπη, μεράκι και τεχνογνωσία. Απάντησα σε περισσότερα από όσα ρωτήσατε, αλλά ένιωσα την ανάγκη να τα μοιραστώ μαζί σας γιατί τέτοιες πρωτοβουλίες και τέτοιες ομάδες, είναι όμορφο να γίνονται γνωστές!

Πως ήταν η εμπειρία σας πριν την ένταξη του γιου σας στο εν λόγω πρόγραμμα;

Δεν υπήρχε ουσιαστικά καμία ευκαιρία άθλησης, πόσο μάλλον συμμετοχή σε ομαδικό παιχνίδι για το παιδί πριν το CHAMPS. Ακόμα και στην παιδική χαρά όταν προσπαθούσε ο Νικόλας να παίξει σε ένα παιχνίδι, βλέπαμε τα άλλα παιδιά να τον απομονώνουν -και σχεδόν πάντα οι γονείς που το παρατηρούσαν αυτό ήταν αδιάφοροι ή ακόμα και επιφυλακτικά εχθρικοί προς τον Νικόλα. Αυτή ήταν η εμπειρία μας πριν από το μπάσκετ για παιδιά στο φάσμα και όχι μόνο η δικιά μας. Με άλλους γονείς που μιλήσαμε, είχαν παρόμοιες εμπειρίες, πριν ανακαλύψουμε μια ομάδα μπάσκετ που αγκάλιασε τα παιδιά στο φάσμα του αυτισμού.

Ποια ήταν η αντίδραση του όταν έμαθε ότι θα ξεκινήσει να παίζει σε μια μπασκετική ομάδα;

Ο Νικόλας ως μη λεκτικό παιδί στο φάσμα του αυτισμού, δεν μπορούσε να εκφράσει με λόγια οποιοδήποτε συναίσθημα ή να δείξει κάποια αντίδραση, αφού δεν μπορούσε κατά πάσα πιθανότητα να συνειδητοποιήσει τι σημαίνει “μπασκετική ομάδα”. Οπότε, ξεκινήσαμε γεμάτοι με καλή διάθεση και ελπίδα για “ένα ταξίδι στο άγνωστο”

Παρατηρείτε αλλαγές στην ψυχική του υγεία μέσα από την ενασχόληση του με τον αθλητισμό; Ποια αλλαγή βλέπετε στο βλέμμα ή τη συμπεριφορά του παιδιού πριν και μετά την προπόνηση;

Εγγυώμαι πως η ψυχική του υγεία βελτιώθηκε μέσα από την ενασχόληση του με τον αθλητισμό και τις προπονήσεις με τα άλλα παιδιά στο φάσμα και τους ανθρώπους που με ήθος νοιάστηκαν για εκείνον και τους συμπαίκτες του. Μετά τις πρώτες προπονήσεις οι αντιδράσεις του Νικόλα ήταν μάτια λαμπερά, χαμόγελα μεγάλα, και κραυγές χαρούμενες! Ξέρετε οι κραυγές έχουν πολλά χρώματα: Φοβισμένες. Θυμωμένες. Χαρούμενες. Και αυτές εδώ κάθε φορά είναι χαρούμενες! Γιατί ένα παιδί στο φάσμα, αν βρει να κάνει κάτι που του αρέσει, το κάνει με όλο του το είναι! Ξέρετε ότι πριν από κάθε προπόνηση τώρα, όταν του λέμε ότι θα πάμε για μπάσκετ, από τη χαρά του χτυπάει παλαμάκια;

Από την εμπειρία σας ως γονιός παιδιού με αυτισμό θεωρείτε ότι η κοινωνία μας έχει κάνει βήματα προόδου για να αγκαλιάσει αυτά τα παιδιά μέσω του αθλητισμού;

Ναι. Παρόλο που έχουμε πολύ δρόμο ως κοινωνία για να μιλάμε για ένα συμπεριληπτικό μέρος να ζήσει κανείς (πόσο μάλλον ένας άνθρωπος ΑμέΑ) θα υπογραμμίσω με μεγάλη χαρά πως έχουν γίνει σημαντικά βήματα προόδου μέσω του αθλητισμού, με ομάδες μπάσκετ για παιδιά στο φάσμα όπως το CHAMPS.

O οργανισμός του Holargos BC προχώρησε ακόμα παραπέρα, διοργανώνοντας πριν από 9 χρόνια για πρώτη φορά τον αγώνα δρόμου πόλης “Τρέχουμε για τον αυτισμό”. Πλέον ο αγώνας δρόμου αυτός έχει γίνει ένας λαμπρός θεσμός κάθε χρόνο, με συμμετοχή χιλιάδων συμπολιτών μας (πέρυσι ήταν κοντά στους 2.000 δρομείς) αλλά και παρουσία από την πολιτική σκηνή που βοηθάει στην κοινοποίηση του μηνύματος που θέλουμε να ακουστεί, για την ευαισθητοποίηση.

Φέτος εκτός από τον πρόεδρο του Holargos BC κύριο Κωνσταντίνο Τούτουζα, ο οποίος είναι επίσης και πρόεδρος της Ελληνικής Καρδιολογικής εταιρείας, αλλά και τον πρόεδρο του δήμου Παπάγου-Χολαργού κύριο Ηλία Αποστολόπουλο, πάντα αρωγό στις προσπάθειες της ομάδας CHAMPS, μας τίμησε με την παρουσία του και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος κύριος Παύλος Μαρινάκης, ο οποίος μίλησε με μεγάλο σεβασμό για τους ανθρώπους στο φάσμα. Προσωπικά, έστειλα ένα μήνυμα στους ανθρώπους στο φάσμα και τις οικογένειες τους: Δεν είστε μόνοι. Είμαστε μαζί και προχωράμε μπροστά μαζί.

Τι μήνυμα θα θέλατε να στείλετε σε γονείς οι οποίοι διστάζουν να εντάξουν το παιδί τους σε ένα αντίστοιχο πρόγραμμα;

Θα ήθελα αρχικά να τους αγκαλιάσω έναν έναν, να τους κοιτάξω στα μάτια και να τους πω: “Τόλμησε το! Μην φοβάσαι!” Πολλοί γονείς είναι διστακτικοί καθώς η σύγχρονη κοινωνία στην οποία ζούμε, πολλές φορές περιθωριοποιεί ή απλά “δεν βλέπει” τους ανθρώπους με αναπηρία. Όπως συμβαίνει και με την αόρατη αναπηρία του αυτισμού. Αλλά ο φόβος μας είναι χαζομάρα γενικώς. Αν θέλουμε να αλλάξουμε τον κόσμο, πρέπει να τολμήσουμε. Και αν θέλουμε η κοινωνία να αντιμετωπίζει τα παιδιά μας που είναι ΑμέΑ χωρίς να τα αφήνει στην άκρη, εμείς οι ίδιοι πρέπει πρώτα να τα αντιμετωπίζουμε έτσι! Οπότε τολμήστε το, ναι! Γράψτε το παιδί σας σε μια ομάδα όπως το CHAMPS ή σε ένα αντίστοιχο πρόγραμμα. Έχετε υπομονή. Στηρίξτε το παιδί και τους προπονητές του. Πιστεύω πως μόνο όμορφα πράγματα θα προκύψουν στο τέλος!

Εκτός του μπάσκετ υπάρχουν και άλλα αντίστοιχα προγράμματα για παιδιά με αυτισμό σε άλλα αθλήματα;

Από όσο γνωρίζω εκτός από το μπάσκετ υπάρχει και ποδόσφαιρο για παιδιά στο φάσμα. Μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες στο εξαιρετικό site www.noesi.gr

Να υπογραμμίσω ξεχωριστά το πρόγραμμα “ASLT” για παιδιά με αυτισμό, που γίνεται σε πισίνα στο ΟΑΚΑ, από την ομάδα του έγκριτου επαγγελματία και υπέροχου ανθρώπου κυρίου Σταμάτη Σουρβίνου. Αναζητείστε πληροφορίες στο www.asltprogram.com O Nικόλας λάτρεψε εκτός από το θεραπευτικό μπάσκετ CHAMPS, και το πρόγραμμα “ASLT” στο νερό!

Τέλος υπάρχει θεραπευτική ιππασία και γενικά ο αθλητισμός δείχνει να αγκαλιάζει μέσω υπέροχων ανθρώπων, τα παιδιά στο φάσμα! Αρκεί οι γονείς να αναζητήσουν τα προγράμματα αυτά!

Αν σας δινόταν η ευκαιρία να απευθυνθείτε σε μια μεγάλη μερίδα ανθρώπων του αθλητισμού παίκτες ή προπονητές τι θα θέλατε να του πείτε για τα παιδιά που βρίσκονται στο φάσμα;

Τα παιδιά στο φάσμα σας έχουν ανάγκη! Δώστε λίγα λεπτά από τον ελεύθερο χρόνο σας ή από κάποιο άλλο αθλητικό event για να βρεθείτε δίπλα τους. Για να χτίσετε προγράμματα για τους ανθρώπους στο φάσμα. Γιατί για τα παιδιά στο φάσμα, δεν είστε απλά πρότυπα, είδωλα ή ήρωες… Είστε οι άνθρωποι που τους φέρνετε κοντά, κατά πάσα πιθανότατα, στο μόνο χρονικό πλαίσιο που περνάνε όμορφα και διασκεδαστικά στη ζωή τους. Εκεί που κοινωνικοποιούνται. Που νιώθουν χαρά, αδρεναλίνη, αισθάνονται μέρος μια ομάδας. Εκεί που όλοι μας ξεχνάμε το φορτίο της αόρατης αναπηρίας του αυτισμού και χαιρόμαστε με τη χαρά τους που ακτινοβολεί κατά κύματα από τα πρόσωπα τους.

Πώς άλλαξε εσάς προσωπικά αυτή η εμπειρία; Τι μάθατε από το παιδί σας μέσα από τον αθλητισμό;

Η εμπειρία αυτή, διεύρυνε τους ορίζοντες της σκέψης μου. Αυτό που έμαθα από το παιδί μου μέσα από τον αθλητισμό, ήταν και είναι πως όπως ένα γήπεδο είναι πολλά περισσότερα από όσα περικλείονται στις τέσσερις γραμμές του, έτσι και ένα παιδί στο φάσμα είναι πολλά περισσότερα από όσα πιστεύουμε και όσα μας αφήνουν να πιστεύουμε -ο αθλητισμός αναδεικνύει του λόγου το αληθές.