Το MPS Motorsports γυρίζει σαν σήμερα 31 χρόνια πίσω, στην τελευταία νίκη του θρυλικού Άιρτον Σένα, στην Αδελαΐδα.
Γράφει ο Μάριος Γαντζούδης
Φέτος συμπληρώθηκαν 30 χρόνια από τον άδικο χαμό του Άιρτον Σένα. Ενός ανθρώπου που σήμανε πολλά για πολλούς. Χιλιάδες επί χιλιάδων αφιερώματα, τόνοι άρθρων για το μεγαλείο του, μια σειρά του Netflix που βγαίνει όπου να ναι και στην μέση μια πλέον μυθική φιγούρα που άφησε το στίγμα του, τις περισσότερες φορές για καλό. Όμως μέσα σε όλα αυτά υπάρχει ο αριθμός των νικών του . Σαράντα μία νίκες.
Πολλές από αυτές είναι συνέχεια μπροστά στις οθόνες μας. Βραζιλία 1991, Ιαπωνία 1988, Πορτογαλία 1985, Ευρώπη 1993 και πάει λέγοντας… Όλες τους διαμάντια της ιστορίας! Ένας μαέστρος πραγματικός. Παρόλα αυτά μερικές φορές μια από τις πιο σημαντικές νίκες της καριέρας του περνάει λίγο στο παρασκήνιο… Ο λόγος για την 41η και τελευταία νίκη του. Αυτή που ήρθε στο Αυστραλιανό Γκραν Πρι του 1993. Μια νίκη που σήμανε πολλά…
Η -όχι και τόσο απλή- κατάσταση των πραγμάτων
Η σεζόν του 1993 (τελευταία για τα τεχνολογικά υποβοηθούμενα μονοθέσια καθώς για το 1994 είχαν απαγορευτεί εφευρέσεις όπως το Active Suspension) στα χαρτιά φαίνεται απλή υπόθεση. Ο Αλέν Πρόστ κατέκτησε τον 4ο και τελευταίο τίτλο της καριέρας του με άνεση, καταγράφοντας 7 νίκες και 13 Pole Position σε 16 αγώνες, χάρη στην πανίσχυρη Williams FW15C. Όμως τα πράγματα στην πραγματικότητα δεν ήταν τόσο απλά. Θα μείνουμε μόνο στα βασικά καθώς η γενικότερη τριετία 1992-1994 έχει τόσες πολλές ιστορίες εντός και εκτός πίστας που θα ήταν κρίμα να μην τους αφιερώσουμε τον πρέποντα χρόνο στο μέλλον.
Η χρονιά ξεκίνησε με έναν Άιρτον Σένα αρκετά δυσαρεστημένο και αβέβαιο όσον αφορά την συμμετοχή του στο πρωτάθλημα. Ο λόγος; Ότι παρά τον διακαή πόθο του που ήταν μια θέση στην παντοκρατορία της Williams, έμαθε στα τέλη του 1992 ότι το αντίπαλό του δέος ονόματι Αλέν Πρόστ, όχι μόνο είχε «καπαρώσει» την θέση, αλλά είχε στο συμβόλαιό του βέτο που απαγόρευε στην ομάδα να προσλάβει για teammate του τον Βραζιλιάνο.
Έτσι και με την Mclaren να έχει αβέβαιο μέλλον καθώς λόγω της αποχώρησης της Honda από την F1 στο τέλος του 1992 κατέληξε με κινητήρες Ford σημαντικά κατώτερους από τους αντίστοιχους Renault που είχε η Williams, ο Σένα σκεφτόταν να μην τρέξει καν στην σεζόν. Χαρακτηριστικά η Mclaren είχε ήδη προσλάβει τον νεαρό ακόμα Μίκα Χάκινεν ως 3ο οδηγό και θα είχε θέση στην ομάδα μαζί με τον νεοαφιχθέντα Μάικλ Αντρέτι σε περίπτωση που ο 3 φορές παγκόσμιος πρωταθλητής δεν συνέχιζε με την Mclaren. Όμως εντέλει ο Ρόν Ντένις έκανε μια ιστορική προσφορά ενός εκατομμυρίου δολαρίων ανά αγώνα στον Σένα και ο Βραζιλιάνος πείσθηκε να συνεχίσει, ενώ παράλληλα συνέχιζε τις έντονες προσπάθειες μετακόμισης στην Williams για το 1994.
Στην Williams πάλι μετά το ναυάγιο των σχέσεων μεταξύ των αφεντικών της ομάδας Πάτρικ Χέντ και Σερ Φράνκ Ουίλιαμς και του πρωταθλητή για το 1992 Νάιτζελ Μάνσελ η ομάδα έψαχνε για 2ο οδηγό, καθώς ο Βρετανός πήγε στην άλλη όχθη του Ατλαντικού και στο CART. Αυτός θα ήταν ο οδηγός δοκιμών της ομάδας Ντέιμον Χιλ, γιός του θρύλου και 2 φορές παγκόσμιου πρωταθλητή Γκρέιαμ. Ο Χιλ είχε εκτός από την δουλειά του test driver στην Williams, σχετικά λίγη εμπειρία στην F1, καθώς είχε μόλις λίγους αγώνες με την ιστορική Brabham, στην τελευταία χρονιά της ομάδας, η οποία μάλιστα «φαλήρησε» μετά το Ουγγρικό GP εκείνης της χρονιάς, όμως τα αφεντικά αξιολογώντας την πολύτιμη συνεισφορά του στην ομάδα τα έτη 91-92 του έδωσαν την ευκαιρία.
Αλλού στο grid ξεχώριζε η Benetton η οποία είχε ανοδική πορεία χάρη στο τεράστιο ταλέντο και τις ικανότητες του Μίκαελ Σουμάχερ, ο οποίος έμπαινε στην μόλις 2η πλήρη σεζόν του έχοντας «σπάσει το ρόδι» καθώς πήρε την πρώτη του νίκη στο Βελγικό GP του 1992, ενώ δίπλα του είχε τον πολύπειρο Ρικάρντο Πατρέζε, ρέκορντμαν τότε σε συμμετοχές . Παράλληλα στην Ferrari, η οποία είχε διανύσει δύο δύσκολα χρόνια (και spoiler alert θα διένυε άλλη μια κάκιστη χρονιά) το δίδυμο Ζαν Αλεζί – Γκέρχαρντ Μπέργκερ θα ξεκίναγε μια κοινή πορεία η οποία θα κράταγε έως και το 1997 (96-97 στην Benetton) ενώ αλλού στο grid ξεκίναγε την μακρά πορεία της η ομάδα της Sauber που έκανε ντεμπούτο στο άθλημα εκείνο το έτος, με το πολλά υποσχόμενο (τότε) δίδυμο των Τζέι-Τζέι Λέτο και Κάρλ Βέντλινγκερ.
Μια άνιση -από την αρχή- μάχη
Η σεζόν ξεκίνησε σχεδόν τέλεια για τον Σένα. Ο Βραζιλιάνος μπορεί να μην κατάφερε να κερδίσει στον εναρκτήριο αγώνα στην Νότιο Αφρική καθώς παρά το αρχικό του προβάδισμα, έχασε από την ανώτερη FW15C του Πρόστ, αλλά μετά και τον 6ο αγώνα της σεζόν που ήταν το Γκραν Πρι του Μονακό, ο Άιρτον είχε κερδίσει 3 αγώνες και προηγούταν στο πρωτάθλημα με 42 βαθμούς έναντι 37 του Γάλλου. Ανάμεσα σε αυτές τις νίκες ήταν και ο επικός χορός του στο βρεγμένο Ντόνινγκτον όπου είχε τον ομολογουμένως καλύτερο πρώτο γύρο στην ιστορία της F1.
Βλέπετε η MP4/8 ήταν τεχνολογικά αρκετά ανεπτυγμένη και διέθετε ένα πολύ καλό σασί, εφάμιλλα ίσως της Williams. Όμως η γκρίνια δεν έφευγε. Ειδικά για το γεγονός ότι η Mclaren είχε κατώτερους κινητήρες Ford από την Benetton, η οποία ήταν η εργοστασιακή ομάδα της Ford, σε αντίθεση με την «πελάτισσα» Mclaren. Έτσι για το πρώτο μέρος της σεζόν το spec κινητήρων ήταν ένα κλίκ πίσω, παρά το γεγονός ότι αυτός ήταν που κέρδιζε και αποτελούσε την μεγαλύτερη απειλή για τις Williams. Μιλάμε για διαφορά περίπου 100 άλογα από το spec του κινητήρα Ford HBA7 V8 της Mclaren μέχρι τον Renault RS5 V10 της ομάδας του Σερ Φράνκ. Μέχρι να πάρει την «άδεια» για υψηλότερα spec μετά το Βρετανικό GP… ήταν ήδη αργά.
Απόσπασμα από την μάχη των Σένα – Πρόστ στο Σίλβερστοουν το 1993, όπου φαίνεται η διαφορά ιπποδύναμης μεταξύ Ford και Renault
Στην συνέχεια ένα σερί 8 αγώνων χωρίς βάθρο (4 εξ αυτών χωρίς βαθμολόγηση) σε συνδυασμό με τέσσερις σερί νίκες του Πρόστ, έθεσε τον Σένα εκτός της οποιασδήποτε διεκδίκησης τίτλου, με τον Βραζιλιάνο να μην ξανακερδίζει μέχρι τον προτελευταίο αγώνα της σεζόν στην Ιαπωνία, όταν και πλέον ο Γάλλος είχε ήδη κλειδώσει τον τίτλο και μαθηματικά και ήδη είχε ανακοινώσει την απόσυρσή του. Το τελευταίο ήταν απότοκο της συμφωνίας της Williams με τον Σένα για το 1994 (επιτέλους για τον Βραζιλιάνο) καθώς το βέτο που είχε ο Γάλλος ίσχυε για ένα μόνο έτος. Έτσι παρά το γεγονός ότι είχε διετές συμβόλαιο, βλέποντας τον διακαή πόθο του Σερ Φράνκ αλλά και του Σένα για «ένωση δυνάμεων» αποφάσισε ότι 4 πρωταθλήματα και 51 νίκες ήταν αρκετές…
Φυσικά όλα αυτά έχουν πολλά «στρώματα» ίντριγκας και λεπτομέρειας. Δεν έχω «ξύσει» ούτε καν την κορυφή του παγόβουνου, αλλά αυτά πρέπει κάποιος να τα γνωρίζει, αν δεν τα ξέρει ήδη…
Η μακρινή Αυστραλία, χώρος παράστασης …
Φτάνοντας στην Αδελαΐδα για τον τελευταίο αγώνα της χρονιάς, όλοι στην Mclaren ήξεραν ότι αυτός δεν ήταν απλά ένας ακόμη αγώνας… Ήταν ο τελευταίος του Άιρτον για την ομάδα. Έληγε μια συνεργασία που όλοι λάτρεψαν τον Βραζιλιάνο και αυτός την ομάδα. Μια συνεργασία που έδωσε 3 πρωταθληματα οδηγών και άλλα τόσα κατασκευαστών και 35 νίκες. Όπως περιγράφει ο Τζό Ραμίρεζ συντονιστής ομάδας στην Mclaren επί 40 έτη και στενός φίλος του Σένα: «Για μένα ήταν από τα καλύτερα Γκραν Πρι της ζωής μου, πολύ συναισθηματικό» Εκείνο το τριήμερο ξεχάστηκαν όλα. Γκρίνιες, φωνές διαπραγματεύσεις, στεναχώρια, προβλήματα… Όλοι και πρώτος από όλους ο Άιρτον ήξερε ότι αυτός ο αγώνας ήταν ξεχωριστός. Και θα φρόντιζε να τον κάνει ακόμα περισσότερο ξεχωριστό.
Ήταν μαγευτικός στις κατατακτήριες! Έχοντας απέναντί του μια πανίσχυρη Williams που είχε 24 σερί Pole Position, όχι μόνο πήρε την πρώτη του Pole της χρονιάς και 62η της καριέρας του, αλλά το 1:13:371 ήταν πάνω από 4 δέκατα ταχύτερο από τον 2ο Πρόστ και τον 3ο Χιλ! Ήταν η πρώτη Pole για κινητήρα Ford Cosworth μετά τον Κέκε Ρόσμπεργκ στο GP Βραζιλίας 10 χρόνια πριν, το 1983!!! Ήδη ο Βραζιλιάνος έθετε τα θεμέλια μιας ιστορικής επιτυχίας…
«Όταν ήμασταν σχεδόν έτοιμοι για να αρχίσει ο αγώνας, ο Άιρτον καθόταν στο αυτοκίνητο και με φώναξε προς το μέρος του. Στην πραγματικότητα ήθελε απλώς να μου μιλήσει, αλλά χωρίς να τον ακούσουν στην ενδοσυνεννόηση της ομάδας. Ο Άιρτον έπιασε το χέρι μου πολύ δυνατά και με τράβηξε προς το κόκπιτ. Μου είπε πως το έβρισκε πολύ περίεργο που το έκανε για τελευταία φορά με την Mclaren.» είπε ο Ραμίρεζ στο Motorsport Magazine.
«Του είπα, ‘Δεν χρειάζεται να σου τονίσω πόσο σημαντικός είναι για εμάς αυτός ο αγώνας’.» Βλέπετε εκτός από το ότι ήταν ο τελευταίος αγώνας του Σένα με την ομάδα, εάν κατάφερνε να νικήσει, η Mclaren θα γινόταν επίσημα η ομάδα με τις περισσότερες νίκες στην ιστορία της F1, ξεπερνώντας την Ferrari, με τις δύο ομάδες να έχουν από 103 νίκες μέχρι την εκκίνηση…
«Είπα στον Άιρτον,’Εάν κερδίσεις θα σε αγαπώ για πάντα!’» τόνισε ο Ραμίρεζ. «Μπορούσα να δω ότι τα μάτια του ήταν υγρά. Ανησυχούσα στην διάρκεια του αγώνα μήπως τον φόρτισα υπερβολικά συναισθηματικά!»
Δεν χρειάστηκε όμως να ανησυχήσει πολύ, ούτε αυτός ούτε η ομάδα. Ο Άιρτον ήταν σαν «δαιμονισμένος» πίσω από το τιμόνι. Στο τέλος του πρώτου γύρου ήταν ήδη πάνω από ένα δευτερόλεπτο μπροστά από τον Πρόστ. Συνέχισε να ανοίγει την διαφορά και να δείχνει ασταμάτητος, κόντρα στις Williams, τις Benetton και τις Ferrari! Έχασε την πρωτοπορία μόνο για λίγους γύρους στην διάρκεια των Pit stop όμως γρήγορα την ανέκτησε παίρνοντας με τεράστια άνεση την τελευταία (όπως αποδείχθηκε νίκη της καριέρας του πάνω από 9 δευτερόλεπτα μπροστά από τον 2ο Πρόστ, ο οποίος ομολογουμένως μάλλον σκεφτόταν την επερχόμενη «σύνταξή» του και ίσως να μην προσπάθησε ιδιαίτερα να αντισταθεί. Το βάθρο συμπλήρωσε ο Ντέιμον Χιλ με την 2η Williams 33 δευτερόλεπτα πίσω από τον νικητή Σένα!
Η συμφιλίωση των μεγάλων εχθρών
Η μεγαλύτερη έκπληξη όμως δεν έγινε εντός πίστας. Έγινε λίγες στιγμές μετά στο βάθρο ο Σένα έκανε μια κίνηση που ξάφνιασε τους πάντες ακόμα και τον ίδιο τον Πρόστ. Τράβηξε από το χέρι τον άλλοτε τεράστιο αντίπαλό του και σε μια κίνηση απόλυτου σεβασμού για την καριέρα του αλλά και συμφιλίωσης τον ανέβασε μαζί του στο πρώτο σκαλί του βάθρου!!
Οι δύο οδηγοί συνέχισαν να μιλούν σύμφωνα με τα όσα έχουν ειπωθεί από τον Γάλλο «μια-δυό φορές την εβδομάδα» κυρίως για αγωνιστικά ζητήματα όπως η ασφάλεια. Μάλιστα αμφότεροι έλαβαν μέρος στον πρώτο αγώνα Καρτ Elf Masters στο τέλος του έτους, όπου έλαβε χώρα και η τελευταία μεταξύ τους μονομαχία εντός πίστας, με τις σχέσεις των δύο οδηγών να βελτιώνονται μέχρι τα τραγικά γεγονότα της 1ης Μαίου του 1994, με τον Πρόστ να πιστεύει πως «εν καιρώ ίσως γινόμασταν και φίλοι»…
Υ.Γ Ένα fun fact είναι πως ο Ρόν Ντένις έκανε τα πάντα για να μεταπείσει τον Σένα ώστε να παραμείνει στην Mclaren. Ακόμη και την στιγμή των πανηγυρισμών μετά την νίκη του στην Αδελαίδα του είπε χαρακτηριστικά «Ποτέ δεν είναι αργά να αλλάξεις γνώμη» παρά το γεγονός ότι ο Σένα είχε ήδη υπογράψει συμβόλαιο με την Williams και ήδη είχε ανακοινωθεί η μετακίνησή του. Μέχρι και τον στενό του φίλο Ραμίρεζ επιστράτευσε όμως ο Σένα είχε ήδη πλήρη επίγνωση του τι ήθελε. Κρίμα που δεν προλάβαμε να δούμε τα πιθανά αποτελέσματα αυτής της συνεργασίας…