Το MPS Motorsports ταξιδεύει μισό αιώνα πίσω, όταν ένας γιός του Σάο Πάολο πανηγύρισε μπροστά στους συμπατριώτες του!
Γράφει ο Μάριος Γαντζούδης
Το όνομα Κάρλος Πάσε μπορεί να μην λέει πολλά, ειδικά για τους νεότερους. Ίσως κάποιοι να έχουν παρατηρήσει στις μεταδόσεις του Βραζιλιάνικου Γκραν Πρι ότι το αγαπητό Ιντερλάγκος που τόσες σπουδαίες στιγμές έχει χαρίσει, δεν λέγεται στην πραγματικότητα έτσι. Το πλήρες όνομα της πίστας που βρίσκεται «ανάμεσα σε δύο λίμνες» είναι Autódromo José Carlos Pace. Κοινώς Αυτοκινητοδρόμιο Χοσέ Κάρλος Πάσε.
Με μια πρώτη αναζήτηση και πάλι δεν καταλαβαίνει κανείς γιατί. Το ρεκόρ του Βραζιλιάνου στην Formula 1 γράφει: 73 συμμετοχές σε GP, 6 βάθρα, 5 ταχύτεροι γύροι και από μια pole position και νίκη. Καλά νούμερα αλλά όχι κάτι το συγκλονιστικό. Εξ’ άλλου στο Σάο Πάολο γεννήθηκαν και οι Αίρτον Σένα, Φελίπε Μάσα και Ρούμπενς Μπαρικέλο. Στατιστικά πολύ πιο πετυχημένοι οδηγοί. Όμως αυτό δεν λέει όλη την ιστορία. Σήμερα με την συμπλήρωση 50 χρόνων από την μοναδική νίκη του Πάσε θα ασχοληθούμε με ένα μικρό κομμάτι της ιστορίας του. Θα ασχοληθούμε με μια από τις δημοφιλέστερες πρώτες νίκες στην ιστορία της Formula 1!
Το σωτήριο έτος 1975!
Πριν πέντε δεκαετίες ο κόσμος και επακολούθως η Formula 1, δεν ήταν όπως σήμερα. Ενδεικτικά στα μη αθλητικά θα αναφέρω ότι ακόμα δεν είχε τελειώσει ο πόλεμος του Βιετνάμ, ενώ στην Ελλάδα μόλις περίπου μισός χρόνος είχε περάσει από την πρώτη της επταετούς δικτατορίας.
Στην Formula 1 πάλι η σεζόν παρόλο που το ημερολόγιο έγραφε 25 Ιανουαρίου, είχε ήδη δει την πρώτη της δράση, με τον πρώτο αγώνα της χρονιάς να έχει διεξαχθεί στις 12 του μήνα στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής. Εκεί ο πρωταθλητής της προηγούμενης σεζόν Έμερσον Φιτιπάλντι διατήρησε την ορμή του από την προηγούμενη σεζόν και κατάφερε να πάρει με την Mclaren M23 του την πρώτη νίκη για το 1975, με την Βρετανική ομάδα να ξεκινάει με το δεξί την δική της υπεράσπιση του πρωταθλήματος κατασκευαστών, του πρώτου στην ιστορία της. Μετά τον πρώτο αυτό αγώνα οι ομάδες μεταφέρθηκαν στην γειτονική Βραζιλία προκειμένου να διεξαχθεί το 3ο Βραζιλιάνικο GP (ο αγώνας του 1972 ήταν Non-Championship)
Ο πρωταθλητής του 1974, Έμερσον Φιτιπάλντι, στον δρόμο για την νίκη στον πρώτο αγώνα του 1975, στην Αργεντινή.
Το παρασκήνιο, οι ισορροπίες δυνάμεων και οι κατατακτήριες
Όπως χαρακτηριστικά διαβάζουμε από την πλήρης αναφορά του περιοδικού Motorsport για εκείνον τον αγώνα, μια τεράστια ιστορία που εξελισσόταν στα παρασκήνια ήταν η «θα πάει – δεν θα πάει» αναμενόμενη μετακίνηση του ταλαντούχου Σουηδού Ρόνι Πίτερσον από την ομάδα της Lotus, σε εκείνη της Shadow. Ο λόγος ήταν η τεράστια δυσαρέσκεια του με την τρέχουσα κατάσταση της Lotus, η οποία θα έτρεχε για 6η συνεχόμενη χρονιά με μια εξέλιξη της πάλαι ποτέ κυρίαρχης, αλλά πλέον απαρχαιωμένης Lotus 72, την 72E. Όλο αυτό είχε ξεκινήσει ήδη από το GP Αργεντινής, όμως σύμφωνα με τις αναφορές στην Βραζιλία επήλθε περισσότερο χάος, με αλλεπάλληλες συναντήσεις των δύο ομάδων, διαπραγματεύσεις, μέχρι και seat fit για τον Σουηδό στην Shadow, όμως εν τέλει θα έτρεχε πάλι για λογαριασμό της Lotus!
Όσον αφορά την κορυφή, όπως φάνηκε και από τον πρώτο αγώνα ξεχώριζαν η Mclaren του Φιτιπάλντι, οι δύο Ferrari των Νίκι Λάουντα και Κλέι Ρεγκατσόνι, οι δύο Brabham των δύο Κάρλος (Πάσε και Ρόιτεμαν) η Hesketh του ανερχόμενου Τζέιμς Χάντ και η Shadow του poleman της Αργεντινής Ζαν Πιερ Ζαριέ. Ταυτόχρονα στο πίσω μέρος του grid ενδιαφέρον προσέλκυε η νεοεισελθούσα ομάδα του Γουίλσον Φιτιπάλντι, αδερφού του Έμερσον, ονόματι Copersucar Fittipaldi, που παρόλο που δεν έδειξε ιδιαίτερα καλά δείγματα στο Μπουένος Άιρες στηρίχθηκε πολύ από το τοπικό κοινό του Σάο Πάολο.
Οι κατατακτήριες του Σαββάτου είχαν πρωταγωνιστή ξανά τον Ζαριέ και την Shadow DN5 του. Ο Γάλλος εντυπωσίασε και όντας ο μοναδικός που έκανε χρόνο κάτω από 2:30 ( 2:29.88 στην παλιά μεγαλύτερη χάραξη του Ιντερλάγκος) κατάφερε να πάρει πάλι την Pole, με τον Έμερσον Φιτιπάλντι να είναι 2ος 8 δέκατα μακριά. Την δεκάδα συμπλήρωσαν οι: Ρόιτεμαν, Λάουντα, Ρεγκατσόνι, Πάσε, Χάντ, Σέκτερ, Ντεπαγιέ και Μάς.
Ο Ζαν Πιερ Ζαριέ με την Shadow DN5 του, στον δρόμο για την Pole Position
Το «ζεστό» θέαμα της Κυριακής
Την Κυριακή και με το κοινό να έχει κατακλύσει το Ιντερλάγκος παρά την απίστευτη ζέστη, με το ρεπορτάζ της εποχής να κάνει λόγο για νερό από πυροσβεστικές μάνικες στο πλήθος προκειμένου να δροσιστεί, η εκκίνηση και οι πρώτοι γύροι ανέδειξαν γρήγορα τους πρωταγωνιστές του αγώνα. Ο Κάρλος Ρόιτεμαν έκανε μια εκπληκτική εκκίνηση και κατάφερε οριακά να αρπάξει την πρωτοπορία από τον Ζαριέ, με τον Πάσε να κάνει και αυτός εξίσου εντυπωσιακή εκκίνηση για να βρεθεί 3ος (από 6ος) με τις δύο Ferrari να ακολουθούν και τον Φιτιπάλντι να πέφτει 7ος .
Το κοινό δροσίζεται ενώ αναμένει την εκκίνηση του αγώνα! © The Cahier Archive
Ο Ρόιτεμαν κατάφερε όμως να κρατηθεί μόλις για τέσσερις γύρους στην κορυφή καθώς η λανθασμένη επιλογή ελαστικών του, με τρία μαλακά ελαστικά και ένα σκληρό μπροστά δεξιά, δεν του επέτρεψε να κρατήσει σταθερά καλό ρυθμό. Ο Ζαριέ όντας αρκετά προσεκτικός πριν, τον πέρασε στην αρχή του 5ου γύρου και άρχισε να εξαφανίζεται, με την διαφορά να φτάνει τα δύο δευτερόλεπτα στο τέλος του 5ου γύρου!! Το θέαμα συνεχιζόταν και το φίλαθλο κοινό είδε για τους επόμενους γύρους αρκετά μονοθέσια να βρίσκονται πολύ κοντά μεταξύ τους, καθώς ο Πάσε άρχισε να ψάχνει τρόπο να περάσει τον teammate του, την ώρα που τον απειλούσαν οι Ferrari, ο Σέκτερ και ο Φιτιπάλντι, ενώ ο Ζαριέ συνέχιζε την επέλασή του, με ρυθμό ταχύτερο των άλλων κατά 1,5 δευτερόλεπτα ανά γύρο!
Στον 12ο γύρο ο Πάσε κατάφερε να περάσει τον Ρόιτεμαν και γρήγορα άρχισε και αυτός να ξεφεύγει, ενώ την ίδια ώρα ο Σέκτερ μπήκε στα pits με ένα φθαρμένο ελαστικό και διαρροή καυσίμου, με τον αγώνα του να λαμβάνει τέλος έξι γύρους μετά. Πιο πίσω η δράση συνεχιζόταν καθώς οδηγοί όπως ο Τζάκι Ίξ (Lotus), ο Τόμ Πράις (Shadow) και ο Τζόν Γουότσον (Surtees), πάλευαν στα όρια της 10αδας. Μέχρι τον 25ο γύρο όπου κορυφώθηκε η διαφορά μεταξύ Ζαριέ και Πάσε στα περίπου 20 δευτερόλεπτα, η κατάταξη έγραφε: Ζαριέ, Πάσε, Ρεγκατσόνι, Φιτιπάλντι, Λάουντα και Ρόιτεμαν στις βαθμολογούμενες θέσεις, με τον Αργεντίνο της Brabham να πληρώνει το προαναφερθέν λάθος.
Ανατροπή δεδομένων και μια ιστορική νίκη
Ακριβώς σε εκείνο το διάστημα, περίπου στον 25ο γύρο, η Shadow του Ζαριέ άρχισε να εμφανίζει πρόβλημα στο σύστημα καυσίμων, προκαλώντας διακοπές στον κινητήρα και επιτρέποντας στον Πάσε να αρχίσει να πλησιάζει αρκετά γρήγορα. Μόλις επτά γύρους μετά, με τον Βραζιλιάνο να έχει αποκτήσει πλέον οπτική επαφή με τον Γάλλο, ο αγώνας του πρωτοπόρου έλαβε τέλος λόγω επιδείνωσης του προβλήματος στο σύστημα καυσίμων. Έτσι ο Πάσε έμεινε μόνος πρώτος, με το κοινό του Ιντερλάγκος να ζητωκραυγάζει για τον τοπικό ήρωα, που ήθελε μόλις 8 γύρους ακόμα για να πάρει την παρθενική του νίκη.
Λίγο μετά, στον 29ο γύρο, ο πρωταθλητής Φιτιπάλντι κατάφερε να περάσει την Ferrari του Ρεγκατσόνι και έβαλε στόχο την Martini Brabham του συμπατριώτη του, με μια από τις τυπικές για αυτόν επελάσεις στα τέλη των αγώνων. Όμως παρά το γεγονός ότι τον πλησίαζε με ρυθμό περίπου 0.5 δευτ./γύρο δεν τα κατάφερε και έτσι ο Κάρλος Πάσε έγινε νικητής σε αγώνα της Formula 1, 5.79 δευτ. μπροστά από τον Φιτιπάλντι, με την έτερη Mclaren του Γίοχεν Μας να συμπληρώνει το βάθρο. Οι επευφημίες για έναν άνθρωπο που ήταν γιός του Σάο Πάολο ήταν τόσο ηχηρές που σύμφωνα με το ρεπορτάζ της εποχής «πρέπει να ακούστηκαν ως το Ρίο ντε Τζανέιρο».
Ο νικητής πλέον Κάρλος Πάσε στο βάθρο, μαζί με τους Έμερσον Φιτιπάλντι και Γιόχεν Μάς, υπό το βλέμμα των συμπατριωτών του.
Απόηχος/Επίλογος
Ο τότε 30χρονος, μετά από πολλές προσπάθειες και ακόμα περισσότερες ατυχίες, σε μια εποχή που η αξιοπιστία ήταν πολύ χειρότερη από σήμερα, έβαλε το όνομά του στο πάνθεον των νικητών της Formula 1. Στον επόμενο αγώνα πήρε την μοναδική του Pole Position στην Νότιο Αφρική, αν και τερμάτισε 4ος και η υπόλοιπη χρονιά του σημαδεύτηκε από πολλές εγκαταλείψεις αλλά και δύο βάθρα, μια 3η θέση στο πριγκιπάτο του Μονακό και μια 2η θέση στο Σίλβερστόουν, τερματίζοντας εν τέλει στην 6η θέση της βαθμολογίας των οδηγών με 24 βαθμούς, με την Brabham BT44B να είναι αρκετά αξιόμαχο μονοθέσιο κάτι που αποδείχθηκε από την 3η θέση του teammate του Ρόιτεμαν στην ίδια βαθμολογία αλλά και την 2η θέση της Brabham στο πρωτάθλημα κατασκευαστών!
Όσο για το πρωτάθλημα; Μετά από ένα «μουδιασμένο» ξεκίνημα, η Ferrari και ο Νίκι Λάουντα κατάφεραν να κατακτήσουν και τους δύο τίτλους, με τον Αυστριακό να κάνει ένα εκπληκτικό μέσο της σεζόν με τέσσερις νίκες σε πέντε αγώνες από τον 5ο αγώνα της χρονιάς στο Μονακό έως και τον 9ο στην Γαλλία και με συνολικά πέντε νίκες και οκτώ παρουσίες συνολικά στο βάθρο, εκθρόνισε τον Έμερσον Φιτιπάλντι, ο οποίος «περιορίστηκε» σε μόλις δύο νίκες, έξι παρουσίες στο βάθρο και την 2η θέση της βαθμολογίας, με την Scuderia να κατακτά το μόλις 3ο (!!!) της πρωτάθλημα κατασκευαστών.