Ο Μάριος Γαντζούδης γράφει για το πιο συγκλονιστικό γεγονός της σύγχρονης Formula 1, τρείς δεκαετίες μετά…
Κυριακή 1η Μαΐου 1994 . Γύρω στις δύο το μεσημέρι ο Άιρτον Σένα βρίσκεται στην Pole Position για το Γκραν Πρι του Αγίου Μαρίνου. Δίπλα του ο Μίκαελ Σουμάχερ. Το κλίμα βαρύ λόγω του τραυματισμού του Ρούμπενς Μπαρικέλο στις ελεύθερες δοκιμές την Παρασκευή 29 Απριλίου, που τον οδήγησε στο νοσοκομείο και αν δεν ήταν δίπλα του εγκαίρως ο Δρ. Σίντ Γουότκινς ίσως να είχε αποβεί μοιραίος και λόγω του θανάτου του Ρόλαντ Ρατζενμπέργκερ την μόλις επόμενη μέρα στις κατατακτήριες…
Η όλη σεζόν του 1994 πριν καν ξεκινήσει έδινε σημάδια ότι θα συνέβαινε κάτι σοβαρό. Οι νέοι κανονισμοί που «ξερίζωσαν» τα ηλεκτρονικά βοηθήματα για λόγους ασφαλείας και κόστους, άφησαν σοβαρό αντίκτυπο στην συμπεριφορά των μονοθεσίων, τόσο από αεροδυναμική όσο και από μηχανική άποψη. Ήδη υπήρχαν ανησυχίες για σοβαρά ατυχήματα και μάλιστα ο Άιρτον Σένα είχε προβλέψει ότι το 1994 «θα ήταν χρονιά με αρκετά ατυχήματα». Και να που όντως ήταν.
Ατυχήματα στις χειμερινές αλλά και στις εντός της σεζόν δοκιμές με κυριότερα αυτό του Τζέι-Τζέι Λέτο με την Benneton B194 τον Γενάρη, στο οποίο ο Φινλανδός τραυμάτισε τον λαιμό του, αναγκάζοντάς τον να μείνει εκτός για τους πρώτους δύο αγώνες και αυτό του Ζάν Αλεζί τον Απρίλιο με την Ferrari 412 στο οποίο ο Γάλλος τραυμάτισε επίσης τον λαιμό του. . Οι προειδοποιήσεις δυστυχώς είχαν γίνει πράξη. Κανείς όμως δεν φανταζόταν τι θα γινόταν λίγη ώρα μετά, εκείνο το μεσημέρι της Πρωτομαγιάς του ’94…
Ο χαμός της εκκίνησης
Στην εκκίνηση ήδη φάνηκε ότι κάτι θα πήγαινε στραβά. Την ώρα που άναψε το πράσινο φως η Benetton του Τζέι-Τζέι Λέτο είχε μείνει ακινητοποιημένη μάλλον λόγω υπερφόρτωσης του κινητήρα ή λόγω συμπλέκτη. Την ώρα που οι άλλοι οδηγοί πεταγόντουσαν δεξιά και αριστερά για να τον αποφύγουν, ο Πέδρο Λάμι δεν μπόρεσε να τον δει εγκαίρως (λόγω των άλλων μονοθεσίων) και έπεσε με φόρα πίσω του . Η σύγκρουση εκτίναξε παντού συντρίμμια τα οποία μάλιστα πέταξαν τόσο ψηλά, ώστε πέρασαν πάνω από τα προστατευτικά και τραυμάτισαν ευτυχώς ελαφριά 8 θεατές και έναν αστυνομικό .
Περιέργως ή μάλλον όχι και τόσο για την εποχή , δεν βγήκε κόκκινη σημαία παρά μόνο το αυτοκίνητο ασφαλείας . Και εάν έχετε συνηθίσει τις σημερινές Mercedes AMG και τις Aston Martin που είναι υπεραυτοκίνητα … το 1994 δεν υπήρχε καν στάνταρ αυτοκίνητο ασφαλείας (μόλις το 1993 είχε επανεισαχθεί το Safety Car) . Η κάθε πίστα είχε το δικό της . Στην προκείμενη περίπτωση… ΕΝΑ OPEL VECTRA! Πριν τον αγώνα και κατά την διάρκεια της μέχρι τότε χρονιάς πολλοί οδηγοί είχαν παραπονεθεί ότι το αυτοκίνητο ασφαλείας δεν πήγαινε αρκετά γρήγορα και τα λάστιχα κρύωναν επικίνδυνα . Όσο το αυτοκίνητο ασφαλείας έμεινε έξω ο Άιρτον Σένα πολλές φορές πήγε δίπλα του και του έκανε νοήματα να πάει πιο γρήγορα. Όμως μάταια … Αργότερα θα μαθαίναμε ότι τα φρένα του Opel ανέπτυξαν πρόβλημα οπότε και έπρεπε να πηγαίνει πιο αργά για να μην τρακάρει!!!
Το μπαμ που ακούστηκε σε όλο τον πλανήτη…
Στο τέλος του 5ου γύρου το αυτοκίνητο ασφαλείας μπήκε μέσα και ο αγώνας συνεχίστηκε με τον Σένα να προηγείται του Σουμάχερ. Δύο γύρους μετά όμως… θα γινόταν κάτι συγκλονιστικό…
!!! ΠΡΟΣΟΧΗ !!! Ακολουθεί το βίντεο με την θανατηφόρα σύγκρουση του Σένα.
Ο Άιρτον Σένα έχασε τον έλεγχο της Williams FW16 του στην στροφή Tamburello και προσέκρουσε με ταχύτητα 211 χλμ/ώρα στον τσιμεντένιο τοίχο . Κατευθείαν γιατροί και προσωπικό έτρεξαν προς αυτόν με τον Σίντ Γουότκινς να φτάνει στιγμές αργότερα. Προσπάθησαν… προσπάθησαν… αλλά δυστυχώς ήταν ήδη αργά . Ο Σένα ήδη ήταν νεκρός . Το τι προκάλεσε αυτό το δυστύχημα; Ακόμα και σήμερα άγνωστο . Θεωρίες υπάρχουν πολλές, από τα κρύα λάστιχα έπειτα από το αυτοκίνητο ασφαλείας, σε πατημένα συντρίμμια από την αρχική σύγκρουση Λέτο-Λάμι, μέχρι και εγκληματική ενέργεια . Όμως ένα ήταν σίγουρο . Το πιο λαμπρό αστέρι της Formula 1 δεν ήταν πιά σε αυτόν τον κόσμο… Δεν είμαι πραγματικά ικανός να καλύψω σε ένα μόνο άρθρο τις εκατοντάδες των λεπτομερειών και βίντεο και δεδομένων για να περιγράψω επακριβώς τι και που και πως . Μια αναζήτηση στο Internet θα σας δώσει ότι απάντηση ζητάτε.
Τραγική ειρωνεία βγαλμένη από αρχαίο θέατρο
Σαν να μην έφταναν όλα αυτά και ενώ αυτή την φορά βγήκε κόκκινη σημαία οι μηχανικοί της Larrousse που επισκεύαζαν στο μεταξύ το μονοθέσιο του Έρικ Κομάς, μπερδεμένοι τον άφησαν να φύγει . Ο Γάλλος μην ξέροντας τίποτα έφυγε με φουλ ταχύτητα , όμως ευτυχώς κατάφερε να δει τα ασθενοφόρα εγκαίρως και να σταματήσει και να πάει να δει τι έγινε. Η ειρωνεία ήταν τραγική καθώς δύο χρόνια πριν στις ελεύθερες δοκιμές του Βελγικού Γκραν Πρι ο Κομάς συγκρούστηκε με τις μπαριέρες στην Eau Rouge τόσο σκληρά ώστε έχασε τις αισθήσεις του και το πόδι του είχε μείνει κολλημένο στο γκάζι . Τότε ήταν ο Άιρτον Σένα που σταμάτησε το μονοθέσιό του για να τον βοηθήσει και να του σώσει την ζωή… Τώρα ο Γάλλος δεν μπορούσε να κάνει τίποτα για τον φίλο του. Αυτά που είδε εκείνη την μέρα έκανε 10 χρόνια να τα αποκαλύψει.
Ο Σένα μεταφέρθηκε λίγη ώρα μετά με ελικόπτερο στο νοσοκομείο της Μπολόνια όπου διαπιστώθηκε και ο θάνατός του . Σε μια άλλη ακόμη πιο επίπονη δόση ειρωνείας στο μονοθέσιο του βρέθηκε διπλωμένη μια Αυστριακή σημαία , την οποία είχε σκοπό να ξεδιπλώσει στο τέλος του αγώνα εις μνήμην του αποθανόντα Ρατζενμπέργκερ … Όμως δεν το κατάφερε.
Η επανεκκίνηση, το κερασάκι στην τούρτα και το τέλος του αγώνα
Γύρω στις 3 ο αγώνας ξεκίνησε ξανά με την μορφή aggregate race . Όμως αυτό δεν έχει πολλή σημασία . Το τι έγινε εντός πίστας είναι αρκετά ασήμαντο στην γενική εικόνα και όποιος θέλει μπορεί να ψάξει το επίσημο highlights edit στο F1TV ή ολόκληρο τον αγώνα κάπου στο ίντερνετ.
Στον 48ο γύρο όμως ήρθε το κερασάκι στην τούρτα: Μέχρι και αυτόν τον αγώνα δεν υπήρχαν ποτέ όρια ταχύτητας στα pits . Οι οδηγοί έμπαιναν και έβγαιναν με την ίδια ταχύτητα που έτρεχαν και στην πίστα. Έτσι λοιπόν μπήκε και ο Μικέλε Αλμπορέτο στα pits της Minardi για να κάνει ένα προγραμματισμένο pit stop. Όμως η πίσω δεξιά του ρόδα δεν μπήκε σωστά και όπως έφυγε με φούλ ταχύτητα , αυτή έφυγε τραυματίζοντας δύο μηχανικούς της Ferrari και δύο της Lotus.
Ο αγώνα εντέλει τελείωσε με νικητή τον Μίκαελ Σουμάχερ, 2ο τον Νικόλα Λαρίνι που είχε πάρει την θέση του τραυματία Ζαν Αλεζί στην Ferrari, ανεβαίνοντας για πρώτη και τελευταία φορά στο βάθρο και 3ο τον Μίκα Χάκινεν. Ως ένδειξη σεβασμού δεν υπήρχαν πανηγυρισμοί με σαμπάνιες , όπως συνήθως.
Η επίδραση που διαρκεί έως τις μέρες μας
Τα γεγονότα του Γκραν Πρι Αγίου Μαρίνου του 1994 συγκλόνισαν τους πάντες εντός και εκτός Formula 1. Αμέσως υιοθετήθηκαν βιαστικά μέτρα ασφάλειας στα ήδη υπάρχοντα μονοθέσια που τα έκαναν σχεδόν 2 δευτερόλεπτα πιο αργά . Στις πίστες της Βαρκελώνης, του Μόντρεαλ και του Σπά , μπήκαν πρόχειρα σικέιν για να γίνουν έστω και προσωρινά πιο ασφαλείς οι πίστες, η πίστα της Ίμολα τροποποιήθηκε και η Tamburello καταργήθηκε και γενικότερα η Formula 1 μπήκε σε κατάσταση πανικού. Υιοθετήθηκε το γνωστό σε όλους μας όριο ταχύτητας στα pits και από τότε συνεχώς γίνεται αγώνας για την ασφάλεια στην Formula 1. Είτε με τις αναβαθμίσεις ασφαλείας στις πίστες καθώς από τοίχους πήγαμε σε λάστιχα ασφαλείας και πλέον στις τελευταίας τεχνολογίας techpro μπαριέρες, είδαμε τα αυτοκίνητα να γίνονται πιο στιβαρά και πλέον σχεδόν απόρθητα μετά και την εισαγωγή της συσκευής HANS που υιοθετήθηκε το 2003 και του HALO το 2018 και γενικότερα ο αγώνας για την ασφάλεια συνεχίζεται κάθε μέρα. Κρίμα που χρειάστηκε να γίνει ένα μαύρο τριήμερο πριν 30 χρόνια και το δραματικό κρεσέντο του να μας στερήσει ίσως τον κορυφαίο και πιο ταλαντούχο οδηγό όλων των εποχών…